دندان ترک خورده ممکن است با علائم مختلفی همراه باشد از دردهای نامنظم حین جویدن بگیرید تا درد ناگهانی بر اثر قرارگیری در معرض گرما یا سرما. در بسیاری از موارد ممکن است درد به صورت لحظه ای بروز کند و دندانپزشک نتواند محل بروز درد را پیدا کند. درصورتی که چنین علائمی را تجربه میکنید در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید.
علائم دندان ترک خورده
دندان ترک خورده لزوما با علائم خاصی همراه نیست. بسیاری از افراد بدون آنکه اطلاع داشته باشند دندان ترک خورده دارند. برخی از ترک خوردگی ها بی ضررند و به درمان نیازی ندارند.
با این حال اگر علائم زیر را داشتید ممکن است وضعیت ترک خوردگی دندانتان وخیم باشد و به درمان دندانپزشکی نیاز داشته باشید:
- درد حین گاز زدن یا جویدن غذا
- ورم کردن لثه در اطراف دندان ترک خورده
- حساس شدن ناگهانی دندان به شیرینیجات
- حساس شدن ناگهانی دندان به غذاهای سرد یا گرم
- دندان دردی که ناگهان بروز میکند و خود به خود برطرف میشود
- احساس ناراحتی در اطراف لثه و دندان
چه چیزی میتواند باعث ترک خوردن دندان شود؟
ترک خوردگی دندان بر اثر عوامل مختلفی میتواند ایجاد شود. دلایل ترک خوردن دندان عبارتند از:
- گاز زدن با فشار زیاد
- ساییدن بیش از حد دندان ها
- وارد شدن آسیب فیزیکی
- بزرگ بودن پرکردگی دندان که میتواند باقی مانده ساختار دندان را سست کند.
- فشار ناشی از دندان عقل پنهان شده زیر لثه
همچنین تغییرات ناگهانی دما میتواند باعث ترک خوردن دندان شود. به عنوان مثال اگر دهانتان بر اثر نوشیدن چای داغ بسوزد و شما بلافاصله آب سرد بنوشید ممکن است این تغییر دمای ناگهانی باعث شود دندان هایتان ترک بخورد.
چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کرد؟
اگر حدس میزنید که دندانتان ترک خورده است در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید. مراجعه به دندانپزشک در صورتی که دچار دندان درد شده اید بسیار مهم است.
البته درمان های خانگی زیر میتوانند علائم درد و ناراحتی تان را تسکین دهند:
- شستشوی داخل دهان با آب گرم به منظور تمیز نگه داشتن آن
- مصرف مسکن های بدون نسخه مانند ایبوپروفن
- قرار دادن کمپرس سرد بر روی گونه برای کاهش ورم
هرچه دندان ترک خورده را دیرتر درمان کنید ترمیم و حفظ دندان دشوارتر میشود. علاوه بر این ممکن است عوارضی همچون عفونت ایجاد شود.
انواع شکستگی دندان
دندانپزشکان شکستگی دندان را در پنج دسته زیر طبقه بندی کرده اند:
- دندان ترک خورده: یک ترک عمودی از لبه دندان تا نزدیکی خط لثه ایجاد میشود. گاهی اوقات ترک از خط لثه فراتر رفته و به ریشه دندان میرسد.
- ترک های مویی دندان: ترک های کوچک و نازکی بر روی مینای دندان ایجاد میشود. این ترک ها باعث ایجاد درد نمیشوند.
- شکستگی کاسپ دندان: یک ترک در اطراف پرکردگی دندان ایجاد میشود. این حالت هم معمولا با درد همراه نیست.
- ایجاد شکاف در دندان: یک ترک از لبه دندان تا زیر خط لثه ایجاد میشود. این شکستگی باعث میشود دندان به دو نیم تقسیم شود.
- شکستگی عمودی ریشه: ترک ها از زیر خط لثه شروع شده و به سمت لبه دندان ادامه پیدا میکند. شکستگی عمودی ریشه دندان ممکن است باعث ایجاد علائم خاصی نشود مگر اینکه دندان تان عفونت کند.
درمان شکستگی دندان
درمان دندان شکسته یا لب پر شده به میزان آسیب وارد شده به دندان بستگی دارد. اگر تنها بخشی کوچکی از مینای دندان آسیب دیده است معمولا میتوان آن را در مطب دندانپزشک و در یک جلسه ترمیم کرد. ترمیم دندان هایی که شکستگی شان شدید است سخت تر و پرهزینه تر خواهد بود. در ادامه به روش هایی که ممکن است دندانپزشک دندان شکسته یا لب پر شده تان را ترمیم کند اشاره میکنیم.
پرکردن یا باندینگ دندان
اگر تنها بخش کوچکی از مینای دندانتان ترک خورده باشد، دندانپزشک میتواند آسیب به وجود آمده را با انواع پرکننده‌های دندان ترمیم کند. اگر دندانی که آسیب دیده یکی از دندان های جلویی تان است و هنگام لبخند زدن دیده میشود احتمالا دندانپزشک برای ترمیم از روشی به نام باندینگ استفاده خواهد کرد. در روش باندینگ از کامپوزیت بر پایه رزین استفاده میشود.
باندینگ دندان پروسه نسبتا ساده ای است و به بی حس کردن دندان هم نیازی ندارد. در این روش دندانپزشک سطح دندان را با مایع یا ژل میتراشد تا زبر شود و بعد مواد باندینگ را روی آن میچسباند. در مرحله بعد دندانپزشک ماده ای چسبناک به دندان میزند و کامپوزیت را که هم رنگ با دندان است روی دندان قرار میدهد. پس از شکل دادن به ماده باندینگ و ایجاد ظاهری شبیه به دندان طبیعی، دندانپزشک برای سفت کردن مواد استفاده شده از اشعه ماورا بنفش کمک میگیرد.
روکش دندان
اگر بخش زیادی از دندانتان دچار شکستگی شده است یا پوسیدگی دندانتان زیاد است، ممکن است دندانپزشک بخشی از بافت باقی مانده از دندانتان را بتراشد و برای بهبود ظاهر و محافظت از دندانتان از انواع روکش‌های دندانی استفاده نماید. روکش های دندان را از مواد مختلفی همچون: فلز، رزین، سرامیک، سرامیک ترکیب شده با فلز می‌سازند. هر یک از انواع روکش مزایای خود را دارد. روکش های تمام فلزی محکم ترین نوع روکش هستند. روکش های سرامیکی و رزینی را میتوان طوری ساخت که ظاهری شبیه به دندان طبیعی داشته باشد.
اگر تمام بخش بالایی دندان شکسته باشد ولی ریشه دندان آسیب ندیده باشد دندانپزشک ممکن است دندانتان را عصب کشی کند و یک پین یا پست داخل کانال ریشه دندانتان قرار دهد و سپس روکش دندان را به آن متصل کند.
برای روکش کردن دندان معمولا لازم است 2 جلسه به ملاقات دندانپزشک بروید. در اولین جلسه دندانپزشک ممکن است برای بررسی وضعیت ریشه دندان و استخوان فک از دندانهایتان با اشعه ایکس عکس برداری کند. دندانپزشک درصورتی که مشکلی در ریشه دندان وجود نداشته باشد، دندان آسیب دیده و لثه اطراف آن را بی حس میکند و بخشی از دندان را میتراشد تا برای قرارگیری روکش فضا ایجاد شود. اگر بخش زیادی از دندان بر اثر شکستگی یا لب پر شدگی از دست رفته باشد دندانپزشک میتواند از مواد پرکننده دندان برای ثابت نگه داشتن روکش کمک بگیرد. در مرحله بعد دندانپزشک با استفاده از مواد مخصوصی از سطح بالایی دندان و فضای اطراف آن قالب میسازد. این قالب در ادامه به آزمایشگاه ارسال میشود تا از روی آن روکش دندان تان ساخته شود. تا آماده شدن روکش دائمی ممکن است دندانپزشک یک روکش موقت از جنس اکریلیک یا فلز نازک بر روی دندانتان قرار دهد.
در طول جلسه دوم که معمولا 2 – 3 هفته پس از جلسه اول است دندانپزشک روکش موقت دندان را برمیدارد و پیش از آنکه روکش دائمی را به دندانتان بچسباند نحوه قرارگیری آن بر روی دندانتان را به خوبی بررسی میکند.
ونیر دندان
اگر دندان جلویی تان شکسته یا لب پر شده است، ونیر دندان مشکلتان را برطرف میکند. ونیر دندان یک پوسته نازک از جنس سرامیک یا کامپوزیت رزینی و هم رنگ با بافت طبیعی دندان است و تمام سطح جلویی دندان را پوشش میدهد (درست مانند یک ناخن مصنوعی که روی ناخن چسبانده میشود) به طوری که در بخش لب پر شده دندان ضخیم تر است تا بخش از دست رفته دندان را جبران کند.
دندانپزشک برای آماده سازی دندان حدودا 0.3 – 1.2 میلی متر از مینای دندان را میتراشد. در مرحله بعد از دندانی که قرار است ترمیم شود قالب گرفته میشود تا برای ساخت ونیر دندان به آزمایشگاه ارسال شود. معمولا آماده سازی ونیر دندان 1 – 2 هفته زمان میبرد. پس از اینکه ونیرها آماده شد باید به مطب دندانپزشک مراجعه کنید تا ونیرها را بر روی دندان هایتان قرار دهند.
عصب کشی دندان
اگر شکستگی یا لب پرشدگی دندان به حدی باشد که پالپ دندان (مرکز دندان که حاوی اعصاب و عروق خونی است) را در معرض دید قرار دهد باکتری های داخل دهان میتوانند به راحتی وارد پالپ شوند و آن را آلوده کنند. اگر دندانتان درد میکند، تغییر رنگ داده است یا به گرما حساس شده است احتمال دارد که پالپ دندانتان آسیب دیده باشد. بافت پالپ ممکن است بمیرد و در چنین شرایطی اگر برداشته نشود ممکن است دندان عفونت کند و نیاز باشد آن را بکشید. در عصب کشی دندان پالپ مرده دندان را برمیدارند و کانال ریشه دندان را تمیز میکنند و در نهایت آن را پر میکنند.
آیا میتوان از ترک خوردن دندان جلوگیری کرد؟
نمیتوان از تمام انواع شکستگی دندان جلوگیری کرد. اما با رعایت نکات مربوط به سلامت دهان و دندان میتوانید تا حد زیادی از خطر ابتلا به سندرم دندان ترک خورده جلوگیری کنید:
- از جویدن یخ یا غذاهای سفت خودداری کنید.
- از دندان ها و لثه هایتان به خوبی مراقبت کنید.
- اگر ورزش میکنید یا عادت دارید در خواب دندان قروچه کنید از محافظ دهانی که دندانپزشک برایتان ساخته است استفاده کنید.
- به طور منظم به مطب دندانپزشک مراجعه کنید.
