فیوزهای مینیاتوری در واقع کلیدهایی هستند برای قطع جریان برق مدار در مواقع اضطراری. این قطعات مهم در واقع نوعی محافظ وسایل برقی به‌شمار می روند زیرا در هنگام بروز اتصال کوتاه و یا وجود اضافه بار در مدار، بلافاصله جریان برق را قطع می کنند. با این وصف مصرف کنندگان همواره باید در هنگام خرید انواع فیوز مینیاتوری دقت کافی را به کار گیرند. از آن‌جا که عموما بر روی بدنه فیوزهای مینیاتوری مشخصاتی حک شده است، آشنایی با مفهوم هر کدام از این مشخصات ذکر شده از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه این مقاله کاربران را با مفهوم هر یک از مشخصات حک شده بر روی فیوزهای مینیاتوری آشنا می نماییم.
انواع جریان در فیوزهای مینیاتوری
به طور کلی دو نوع جریان در فیوزهای مینیاتوری وجود دارد که بر روی بدنه آنها نوشته می شود. این دو نوع جریان شامل: جریان لحظه ای و جریان نامی می باشد. جریان لحظه ای که عموما عددی است بین ۳۰۰۰ تا ۶۰۰۰ و بر روی فیوز و در یک کادر مستطیل شکل نوشته می شود، درواقع نشانگر میزان جریانی عبوری از مدار است که به اصطلاح در یک لحظه یعنی چیزی حدود یک ثانیه، فیوز توانایی تحمل آن را خواهد داشت. در مقابل، جریان نامی، حداکثر میزان جریانی است که یک فیوز تاب تحمل آن را خواهد داشت. بنابراین چنانچه جریانی بیش از جریان نامی نوشته شده بر روی فیوز از آن عبور کند، فیوز بلادرنگ جریان مدار را قطع خواهد کرد. به عبارت بهتر عدد مربوط به جریان نامی آستانه تحمل فیوز خواهد بود.
انواع تیپ در فیوزهای مینیاتوری
یکی دیگر از مواردی که بر روی فیوزهای مینیاتوری نوشته می شود، انواع تیپ این نوع فیوزها می باشد. این تیپ ها در قالب اعداد و حروف به نمایش در می آیند. در ادامه به معرفی انواع تیپ های فیوز مینیاتوری خواهیم پرداخت. به طور کلی پنج نوع تیپ فیوز مینیاتوری در بازار وجود دارد که شامل: تیپ C ، تیپ B، تیپ D، تیپ K و تیپ Z می باشد. این تیپ ها در تمام برندهای کلیدهای مینیاتوری یکی هستند و کاربرد یکسانی دارند به طور مثال فیوز مینیاتوری اشنایدر تیپ B کاربرد مشابه فیوز مینیاتوری لگراند تیپ B را دارد. پس نوع کلید مینیاتوری مورد نظرتان را باید بر اساس کارکرد مد نظرتان انتخاب کنید.
تیپ B
فیوزهای این تیپ به فیوزهای تندکار مشهورند و در مقابل اضافه بار مدار با سرعت بالایی واکنش نشان می دهند. برای همین از این نوع فیوزها معمولا برای وسایل و مدارهای روشنایی استفاده می شود.
تیپ C
این نوع فیوزها عموما برای وسایل برقی که توان موتوری کمتری دارند استفاده می شود. برای نمونه در انواع کولرگازی ها و یا پمپ های خانگی فیوزهای تیپ C مورد استفاده قرار می گیرند.
تیپK
فیوزهای این تیپ در قیاس با تیپ های دیگر از حساسیت بالاتری نسبت به وجود اضافه بار در مدار برخوردارند. بنابراین از این تیپ فیوزها در مدارهایی استفاده می شود که موتور زیر بار سنگین قرار دارد، تا فیوز مورد نظر هنگام بروز اضافه بار بلافاصله موتور را خاموش نماید.
تیپ Z
این نوع فیوزها در واقع در صدور فرمان قطع جریان سرعت چشمگیری دارند. به محض اینکه در مدار جریان لحظه ای از جریان نامی بیشتر شود، بلادرنگ و در کمترین زمان ممکن فرمان قطع جریان برق مدار را صادر می کند. این حساسیت بالا چه در هنگام بروز اتصال کوتاه و چه در هنگان بروز اضافه بار برقرار است. با این وصف از این تیپ فیوزهای مینیاتوری معمولا در مدارهایی با حساسیت بالا مانند مدارهای الکترونیکی استفاده می شود.
تیپ D
این نوع فیوزها اصولا در مدارهایی مورد استفاده قرار می گیرند که موتورهایی با جریان هجومی بالا در آنها وجود دارد. این نوع موتورها در واقع جریان راه‌اندازی بالایی دارند و چون فیوزهای تیپD تحمل جریان لحظه ای ۱۰ تا ۱۴ برابر جریان نامی خود را دارند برای چنین موتورهایی مناسب ترند.
کلام آخر
به عنوان کلام آخر این پرسش مطرح می شود که آیا امکان دارد فیوز مینیاتوری AC در مدارهای DC نیز مورد استفاده قرار بگیرد؟ به طور کلی و از دیدگاه علمی این امکان وجود ندارد. به طور کلی هر فیوز مینیاتوری داری دو ویژگی قطع حرارتی و قطع مغناطیسی است: یعنی اولا در هنگام وجود اضافه بار فلز موجود در فیوز که بیمتال نام دارد گرم می شود و سپس خم می گردد و این اتفاق سبب قطع شدن جریان مدار می شود. از طرف دیگر در هنگام بروز اتصال کوتاه، این اتفاق توسط سیم پیچی با تعداد دور کم و قطر زیاد، به صورت مغناطیسی تشخیص داده می شود و فیوز را قطع می نماید. با این وصف در مدل قطع حرارتی چون میزان حرارت تولید شده توسط جریان AC مساوی است با حرارت تولید شده توسط جریان DC، بنابراین نمودار قطع هر دو جریان در یک نقطه و به کاملا یکسان خواهد بود. در مقابل اما در مدل قطع مغناطیسی، نمودار مشخصات قطع در دو جریان AC و DC متفاوت است و با ضریب رادیکال ۲ با یکدیگر در ارتباط خواهند بود. علاوه بر اینها قدرت قطع فیوزها در جریان DC به خاطر وجود مشکلاتی که از کنترل انرژی سلفی ذخیره شده ناشی می شود، در ساختمان داخلی فیوز در قیاس با جریان AC کمتر است. بنابراین هنگام بروز اتصال کوتاه در جریان DC امکان دارد تیغه ها ذوب شوند. به طور معمول در فیوزهای مینیاتوری ولتاژ عملکرد فیوز در مدار DC کاهش محسوس خواهد داشت. به عبارت دیگر ساختمان و تکنولوژی به کار رفته در ساخت فیوز مینیاتوری، تعیین کننده این مطلب است که آیا امکان استفاده برای هر دو مدار AC و DCوجود دارد یا خیر؟ اکنون شرکت‌های اندکی در تولید فیوزهای مینیاتوری DC فعال اند. این نکته را نیز در نهایت اضافه کنیم که فیوزهای شیشه ای برای حفاظت در مدارهای DC بهترین انتخاب هستند.
