از میان تمامی مشکلاتی که می توانند توانایی فرد را برای زنده ماندن کاهش دهند ، مشکلات پزشکی و درمانی که ممکن است در ضمن چتربازی و فرود به وجود بیاید از اهیمت ویژه ای برخوردارند .
بسیاری از افراد به دلیل کمبود آموزش و پشتیبانی درمانی در بستن جراحات و مداوای بیماران خود دچار مشکل هستند . برای بعضی این عدم توانایی به دستگیر شدن یا مرگ آنها منجر می شود .
افراد در چنین شرایط سختی به دلیل این که نمی توانند خود را درمان کنند دچار ناامیدی و یأس می گردند . توانایی جهت درمان خود روحیه ی آنها را تقویت می کند و به آنها کمک می کند تا زنده بمانند و نهایتاً خود را به نیروهای خودی برسانند . یک نفر با اطلاعات عمومی پزشکی می تواند جان عده زیادی را نجات دهد . بدون وجود پزشک این شما هستید که باید بدانید چه کار کنید تا زنده بمانید .
نیازمندیهای سالم ماندن
برای بقا شما به آب و غذا نیازمند هستید . شما همچنین استانداردهای بهداشتی را در سطح بالایی به کار ببندید .
آب
بدن شما از طریق پروسه های معمولی بدن آب از دست می دهد ( عرق کردن ، ادرار ، مدفوع ) . در طی فعالیتهای روزانه زمانی که دمای هوا 20 درجه سانتیگراد ( 68 درجه فارنهایت ) می باشد ، میزان 2-3 لیتر آب بطور روزانه مورد نیاز است . وجود فاکتورهای دیگری مثل گرما ، سرما ، فعالیت شدید ، ارتفاع بالا ، سوختگی یا مریضی می تواند بر بدن شما تأثیر بگذارد تا آب بیشتری از دست بدهد . شما باید این آب را جایگزین کنید . خشک شدن بدن نتیجه جایگزین کردن ناکافی مایعات از دست رفته بدن می باشد . این حالت از میزان فعالیت شما می کاهد و اگر آسیب ببینید ، میزان عمق آسیب دیدگی شما را افزایش می دهد و دچار شوک می شوید . در زیر بعضی اثرات سوء از دست رفتن آب بدن آمده اند :
● با از دست رفتن 5 % از آب بدن فرد احسـاس تشنگی ، بی حوصلگی ، تهوع و بی خوابی می کند .
● با از دست رفتن 10 % از آب بدن فرد احساس سرگیجه ، سردرد ، عدم قدرت تکلم و احساس سوزش در لبهای خود می کند .
● با از دست رفتن 15 % از آب بدن فرد احساس ضعف در بینایی ، سوزش در ادرار ، متورم شدن زبان ، کری و احساس کرختی در پوستش می کند .
● با از دست دادن آب بیشتر فرد دچار مرگ می شود .
■ متعارفترین علامات و عوارض کم آب شدن بدن عبارتند از :
● کدر شدن ادرار با بوی تند
● کاهش حجم ادرار
● تیره شدن و گود افتادن چشم ها
● احساس خستگی و کوفتگی
● بیقراری
●کاهش حالت الاستیکی پوست
● ایجاد خونریزی در مویرگهای موجود در زیر ناخن
● گود افتادن خط موجود در وسط زبان
● تشنگی
تشنگی در انتهــای لیست آمده اسـت زیرا معمـولاً زمانی که شما احساس عطش می کنید حـدود 2 % آب از دست می دهید . در ضمنِ از دست دادن آب شــما آن را جایگزیــن می کنید . سعی در جایگزین کردن آب از دست رفته در شرایط سخت کاری دشوار است و تشنگی تعیین کننده میزان دقیِق آب مورد نیاز بدن نیست .
بیشر مردم به راحتی نمی توانند در یک زمان یک لیتر آب بیشتر بخورند . بنابراین ، حتی اگر تشنه نیستید مقدار کمی آب به طور منظم بخورید تا از ، از دست رفتن آب بدن جلوگیری کنید .
اگر تحت استرس های فیزیکی و روانی قرار دارید ، میزان دریافت آب خود را افزایش دهید . مقدار کافی مایعات بنوشید تا حجم ادرار خود را حداقل در 24 ساعت 5/0 لیتر نگه دارید .
در هر شرایطی که جیره غذایی کم است ، 6-8 لیتر آب در هر روز بنوشید . در شرایط آب و هوایی حاد ، مخصوصاً در بیابان ، هر فرد به طور متوسط 5/2-5/3 لیتر آب در هر ساعت از دست می دهد . در چنین شرایطی شما باید روزانه 13-14 لیتر آب بنوشید .
همراه با از دست رفتن آب مقداری الکترولیت های بدن نیز کم می شوند . رژیم غذایی متوسط می تواند معمولاً با از دست رفتن اینها ثابت باقی بماند ، اما در شرایط ویژه بیماری منابع غذایی اضافی مورد نیاز است . حداکثر یک چهارم قاشق چایخوری نمک را در یک لیتر آب حل کنید ، غلظتی که ایجاد می شود سبب بهبود بافتها می شود .
از میان تمامی مشکلاتی که در شرایط سخت فرد با آن مواجه می شود ، از دست رفتن آب مهمترین موضوع است .
در زیر راهنماییهای پایه ای برای ممانعت از ، از دست رفتن آب فراهم آمده است :
● در هنگام خوردن همواره آب بنوشید . آب به عنوان بخشی از سیستم تغذیه به هضم غذا کمک می کند .
● عادت کردن بدن وقتی به شرایط عادت می کند بهتر می تواند کار کند .
● عرقهای خود را ذخیره کنید نه آب . فعالیتهایی را که عرق انسان را در می آورند محدود کنید اما آب بنوشید .
● جیره بندی آب . تا زمانی که یک منبع مناسب پیدا کنید ، آب را جیره بندی کنید . روزانه 500 سانتی متر مکعب ( 5/0 لیتر ) همراه با 2 قاشق چایخوری شکر برای ممانعت از دست رفتن آب بدن تا حداقل یک هفته مناسب هستند .
شما می توانید با وسایل مختلفی میزان آب از دست رفته را تخمین بزنید . یک پانسمان استاندارد حاوی حدود 25/0 لیتر خون است . یک تی شرت جذب کرده خون حاوی 5/0- 75/0 لیتر است .
شما همچنین می توانید با اندازه گیری ضربان و تنفس خود آب از دست رفته را حساب کنید . از روش زیر به عنوان راهنما برای انجام این کار استفاده کنید :
● با از دست دادن 75/0 لیتر سرعت ضربان نبض در مچ دست کمتر از 100 عدد در دقیقه و سرعت تنفس 12-20 دم در دقیقه می باشد .
● با از دست دادن 75/0 –5/1 لیتر آب بدن ضربان نبض 100-120 عدد در دقیقه و سرعت تنفس 20-30 دم در دقیقه می باشد .
● با از دست دادن 5/1-2 لیتر آب بدن ضربان نبض 120-140 عدد در دقیقه و سرعت تنفس 30-40 دم در دقیقه می باشد .
غــــــــذا
هر چند شما می توانید هفته ها بدون غذا زنده بمانید ، اما برای سالم ماندن نیازمند غذا هستید . بدون غذا شما توانایی های فیزیکی و روانی خود را از دست می دهید و ضعیف می گردید . غذا موادی را تهیه می کند که بدن با سوزاندن آنها انرژی تولید می کند . غذا ، ویتامین ، مواد معدنی ، نمک و سایر عناصر ضروری لازم را برای سالم بودن فراهم می سازد . از همه مهمتر این که وجود غذا به روحیه افراد نیز کمک می کند .
دو منبع اساسی غذا ، گیاهان و حیوانات ( شامل ماهی ها ) هستند . هر دوی اینها در سطوح مختلفی کالری ، هیدرات کربن ، چربی و پروتئین های مورد نیاز برای فعالیتهای روزانه بدن را تهیه می کنند .
کالری ها ، سوختهای اصلی وانرژی اصلی مورد استفاده بدن هستند . هر فرد به طور معمول برای انجام دادن حداقل کارهای روزانه به 2000 کالری احتیاج دارد . مقدار مناسبی هیدرات کربن ، چربی و پروتئین بدون مقدار کافی کالری سبب گرسنگی و مصرف کردن انرژی ذخیره در بافتهای بدن می گردد .
غذاهای گیاهی
این غذاها هیدراتهای کربن را تهیه می کنند ( مهمترین منبع انرژی ) . بسیاری از گیاهان پروتئین لازم جهت نرمال نگه داشتن بدن را فراهم می آورند . هر چند گیاهان ممکن است تعادل لازم را در رژیم غذایی ایجاد نکنند ، آنها حتی در قطب جنوب نیز می توانند شما را حفظ کنند ، جایی که گرمای حاصل از سوخته شدن گوشت در بدن ضروری است . بسیاری گیاهان غذایی مثل دانه ها و میوه های فندقی پروتئین و روغنهای لازم جهت نرمال کردن بدن تهیه می کنند .
ریشه ها ، گیاهان سبز و گیاهانی که حاوی شکر هستند ، کالری ها و کربوهیدراتهایی که به بدن انرژی می دهند فراهم می آورند .
ارزش غذایی گیاهان اگر شما در حال فرار از دست دشمن هستید یا در جایی که حیوانات وحشی کمیاب هستند باشید ، مهمتر و مهمتر می شود . برای مثال :
● شما می توانید گیاهان را با باد ، هوا ، خورشید یا آتش خشک کنید . این فساد گیاهان را به تأخیر می اندازد و شما می توانید آنها را ذخیره کرده و در هنگام نیاز با خود همراه داشته باشید .
● شما راحتتر و سریعتر می توانید گیاه به دست آورید .این زمانی که دشمن به شما نزدیک است بسیار مهم است .
غذاهای حیوانی
گوشت نسبت به غذاهای گیاهی مقوی تر است . در حقیقت این ممکن است در بعضی جاها سهل الوصول تر از گیاه باشد . به هر حال برای تهیه گوشت ، شما نیازمندید تا نسبت به رفتار حیوانات وحشی و نحوه شکار آنها اطلاعاتی را کسب کنید .
برای پاسخگویی به نیازهای غذایی فوری خود ، اول دنبال حیواناتی بگردید که در دسترس تر بوده و به راحتی قابل شکار هستند . بعضی از آنها عبارتند از حشرات ، سخت پوستان ، نرم تنان ، ماهی ها و خزندگان . اینها می توانند در مدت زمانی که طول می کنند تا شما برای شکارهای بزرگتر دام تهیه کنید نیازهای غذایی اولیه شما را تأمین کنند .
بهداشت فردی
در هر شرایطی ، پاکیزگی یک فاکتور مهم پیشگیری از عفونت و بیماری به حساب می آید . این همچنین در شرایط سخت مهمتر می باشد . بهداشت ضعیف شانس زنده ماندن شما را کاهش می دهد .
یک حمام روزانه با آب داغ و صابون ایده آل است ، اما شما می توانید بدون این تشریفات هم زنده بمانید . یک تکه پارچه و آب صابون بردارید تا خودتان را بشویید .توجه ویژه ای به پاها ، زیر بغل ها ، لای پاها ، دستان و موها داشته باشید . زیرا اینها از مناطق اولیه ایجاد عفونت هستند . اگر آب کم است یک حمام هوا بگیرید . تا جایی که امکان دارد لباسهای خود را درآورید و در هوای آزاد ، زیر نور خورشید حداقل یک ساعت دراز بکشید . مراقب آفتاب سوختگی نیز باشید .
اگر صابون ندارید از دوده یا شن استفاده کنید ، یا از چربی حیوانات و دوده چوب صابون بسازید . البته اگر شرایط ایجاب کرد . برای تهیه صابون :
● با بریدن چربی حیوانات به تکه های کوچک و پختن آن در تابه روغن تهیه کنید .
● با افزودن آب به تابه از چسبیدن چربی به آن جلوگیری کنید .
● چربی را آرام آرام بپزید و همواره به هم بزنید .
● بعد از به دست آمدن چربی آن را داخل ظرف بریزید تا سفت شود .
● از لوله نزدیک به انتهای ظرف به روغن دوده اضافه کنید .
● آب روی دوده ها بریزید و مایعی که از لوله پایین ظرف خارج می شود را جمع آوری کنید . این مایع پتاس است . روش دیگر برای گرفتن پتاس ریختن مخلوط دوده و آب بر روی روغن شده از روی پارچه ای نازک است .
● در داخل تابه در بخشهای دیگر گریس را به یک بخش پتاس تبدیل کنید .
● مخلوط حاصل را روی آتش بگذارید تا زمانی که محکم شود .
● بعد از سرد شدن مخلوط ( صابون ) ، شما می توانید آن را بصورت نیمه جامد مستقیماً از داخل تابه استفاده کنید . شما همچنین می توانید این را در یک ظرف بگذارید تا سفت شود سپس آن را بصورت قالبی ببرید .
دستان خود را تمیز نگه دارید
چرکهای روی دست می توانند غذا و آب را آلوده کنند . دستان خود را پس از حمل هر ماده ای که احتمال آلوده بودن آن وجود دارد ، بعد از شستن مخرج ، بعد از تماس با افراد مریض و قبل از برداشتن هر نوع غذا ، ظرف غذا یا آب بشویید . انگشتان خود را مرتب و تمیز نگه دارید و داخل بینی نبرید .
موهای خود را تمیز نگه دارید
موهای شما می تواند محل استقرار میلیونها باکتری ، شپش و سایر پارازیتها قرار گیرد . با تمیز نگه داشتن ، شانه کردن و کوتاه کردن موها می توان آنها را از این خطر دور نگه داشت .
لباس خود را تمیز نگه دارید .
لباس و رختخواب خود را تمیز نگه دارید تا شانس ایجاد عفونت در پوست و خطر مبتلا شدن به انگل کاهش یابد . هر وقت لباس شما کثیف شد آن را سریعاً تمیز کنید . اگر آب کم باشد با تکان دادن ، هوا دادن و زیر نور گذاشتن آنها برای دو ساعت ، آنها را تمیز کنید . اگر از کیسه خواب استفاده می کنید ، پس از هر بار استفاده آن را پشت و رو کنید ، باد بدهید و بگذارید تا خشک شود .
دندانهای خود را تمیز نگه دارید
حداقل یک بار در روز با مسواک دهان و دندان خود را تمیز کنید . اگر مسواک در دسترس نیست از چوبهای جویدنی برای تمیز کردن دندان استفاده کنید . یک ترکه 20 سانتیمتری با یک سانتی متر عرض پیدا کیند . یک انتهای ترکه را بجوید تا رشته ها و فیبرهای آن جدا گردند . حالا دندان خود را مسواک کنید . روش دیگر پیچیدن یک تکه پارچه تمیز دور انگشتــان و کشیدن آن ها روی دنــدان جهت زدودن تکه های غذای روی دندان است . شما می توانید همچنین دندان خود را با مقداری شن ، جوش شیرین ، نمک ، یا صابون تمیز نگه دارید . سپس دهان را با آب نمک یا آب ، آب بکشید . همچنین تمیز کردن دندان با نخ یا فیبر به بهداشت دهان کمک می کند .
اگر در دندان شما حفره وجود دارد ، شما می توانید با پارافین شمع ، تنباکو ، آسپیرین ، خمیر دندان ، فلفل یا بخشهایی از ریشه زنجبیل آن را پر کنید . قبل از پرکردن حفره مطمئن شوید که داخل آن کاملاً تمیز شده است .
مراقب پاهای خود باشید
به منظور ممانعت از ایجاد مشکل برای پاهایتان ، قبل از پوشیدن کفشهایتان برای انجام مأموریت به آن عادت کنید . پاهای خود را روزانه بشویید و ماساژ دهید . ناخنهای پاهایتان را هر روز بگیرید . جوراب خشک و اندازه به پا کنید . روزانه پاهای خود را پودر بزنید و تاولهای آن را چک کنید .
اگر تاول کوچک دارید آن را نترکانید . یک تاول سالم در مقابل عفونت ایمن است . یک بالشتک کوچک اطراف تاول بگذارید تا به آن فشار نیاید و آلودگی ایجاد نشود . اگر تاول ترکید ، آن را به صورت یک زخم باز درمان کنید . روزانه آن را تمیز کنید و ببندید . جهت اجتنــاب از ترکیدن تاول یا فشار وارد شدن به آن و درد نازک شدن آن کارهای زیر را انجام دهید :
● یک سوزن خیاطی و یک تکه نخ تمیز یا استرلیزه تهیه کنید .
● بعد از تمیز شدن ، تاول آن را با سوزن و نخ ببندید .
● سوزن را جدا کنید و دو انتهای نخ را در خارج از تاول محکم کنید . نخ ، رطوبت داخل تاول را جذب می کند . این اندازه حفره ای را که ایجاد می شود کاهش می دهد و اطمینان حاصل می شود که حفره بزرگ نمی شود .
● اطراف تاول را با بالشتک نرم بپوشانید .
به اندازه کافی استراحت کنید
تنها برای ادامه دادن مأموریت نیازمند مقدار مناسبی استراحت دارید . در طی فعالیتهای روزانه طوری برنامه ریزی کنید که بطور منظم 10 دقیقه استراحت کنید .تمرین کنید تا بتوانید در محلهای نامناسب نیز استراحت خود را انجام دهید . وقتی که شرایط اجازه استراحت کامل را نمی دهد با تغییر دادن فعالیتهای فکری به فیزیکی و بالعکس تجدید روحیه کنید .
محل کمپ خود را تمیز نگه دارید
محیط اطراف کمپ را با ادرار و مدفوع خود آلوده نکنید . از مستراح های صحرایی در صورت امکان استفاده کنید . وقتی که مستراح صحرایی در دسترس نیست یک حفره بکَنید و بعد از قضای حاجت روی آن را با خاک بپوشانید . آب آشامیدنی را از قسمت بالای سرچشمه موجود در محل کمپ جمع کنید . تمامی آبها که تهیه می کنید ، تصفیه کنید .
اورژانس های پزشکی
اورژانس های پزشکی و مشکلاتی که شما ممکن است با آن مواجه شوید شامل ایجاد اختلال در تنفس ، خونریزی شدید و شوک می باشد .
مشکلات تنفسی
هر یک از عوامل زیر می توانند باعث ایجاد اختلال در تنفس گردند و جلوی راه تنفس را سد کنند :
● جسم خارجی در دهانه گلو که جلوی نای را سد می کند .
● جراحت دیدن صورت یا گردن
● التهاب یا آماس دهان و گلو که با استنشاق دود، شعله و واکنشهای آلرژیک ایجاد می شود.
● پیچ خوردگی در گلو ( با خم شدن گردن به جلو بطوری که چانه بر روی قفسه سینه قرار گیرد ایجاد می شود ) ممکن است راه عبور هوا را مسدود کند .
● پس از بیهوشی ، زبان ممکن است راه عبور هوا را در شش ها مسدود کند . وقتی که فردی بیهوش است ، ماهیچــه های فک پایین و زبان شُل می شوند و گردن به سمت جلو می افتد ، این سبب می شود که فک پایین پل شود و زبان به سمت عقب می افتد و مسیر عبور هوا را مسدود کند .
خونریزی شدید
خونریزی شدید از هر رگ خونی اصلی در بدن بسیار خطرناک است . از دست رفتن یک لیتر خون عوارض و علائم شوک را به دنبال دارد . با از دست دادن 2 لیتر خون به بدن حالت شوک شدید دست می دهد و فرد کاملاً به خطر می افتد . از دست رفتن 3 لیتر خون معمولاً مرگ فرد را به دنبال دارد .
شوک
شوک ( واکنش استرس حاد ) به خودی خود یک بیماری محسوب نمی شود . این یک حالت کلینیکی است که توسط علاماتی که در هنگامی که برونده قلب به اندازه ای نیست که شریانها را با خون تحت فشار کافی پر کند تا خون کافی جهت پشتیبانی از ارگانها و بافتها فراهم گردد .
مراحل زنده نگاه داشتن مصدوم
خودتان و فرد مصدوم هر دو سعی کنید تا خونسرد باشید . به او قوت قلب بدهید و سعی کنید او را آرام نگاه دارید .
یک معاینه فیزیکی سریع انجام دهید . به دنبال عامل جراحت بگردید و از اصل ABC مورد استفاده در کمکهای اولیه پیروی کنید ، با کنترل راههای تنفسی مصدوم شروع کنید، اما بسیار دقیق و ظریف عمل کنید . یک فرد در بعضی موارد ممکن است به سبب خونریزی شریانی خیلی سریعتر بمیرد تا مسدود شدن راه تنفس .
باز کردن راه هوایی و باز نگه داشتن آن
برای انجام این کار طبق مراحل زیر عمل کنید :
مرحله 1 ـ معاینه کنید تا ببینید که آیا بخشی از راه تنفس گرفته شده یا کل آن . اگر او می تواند سرفه کند یا صحبت کند اجازه دهید که مسیر به طور طبیعی باز شود . آماده باشید مصدوم را دلداری دهید و آماد شوید تا راه تنفسی او را باز کنید و به انجام تنفس دهان به دهان بپردازید . اگر راه هوایی وی کاملاً مسدود است ، محکم شکم او را فشار دهید تا راه هوایی باز شود .
مرحله 2 ـ انگشت خود را به داخل دهان مصدوم بیندازید و سطح زبان و داخل دهان وی را از اشیاء خارجی ، دندان شکسته ، شن و دندان مصنوعی پاک کنید .
مرحله 3 ـ از روش فشار آوردن به چانه استفاده کنید ، زوایای چانه ی پایین مصدوم را بگیرید و با دو دست بالا بکشید و شانه را به سمت جلو بیاورید . برای ثابت ماندن ، آرنجهای خود را روی سطح که مصدوم دراز کشیده قرار دهید . اگر لبهای او بسته است ، لب پایین را با شست خود باز کنید . ( تصویر 1-4 )
زوایای چانه پایین را بگیرید و با دو دست بالا بکشید و شانه را به سمت جلو بیاورید. اگر لبهای مصدوم بسته است ، لب پایین او را با شست خود باز کنید. |
تصویر 1-4 . روش فشار آوردن به چانه
مرحله 4 ـ در حالی که راه هوایی مصدوم باز است ، بینی وی را با شست و انگشت اشاره بگیرید و دو نفس عمیق به داخل شش های او بزنید . اجازه دهید بعد از دو بار باد کردن ، شش ها باد خود را خارج کنند و طبق زیر عمل کنید :
● نگاه کنید که سینه مصدوم بالا و پایین بیاید .
●به صدای خارج شدن هوا در طی بازدم گوش دهید .
● آزاد شدن هوا را روی گونه های خود حس کنید .
مرحله 5 ـ اگر تنفسهای عمیق سیستم تنفسی مصدوم را تحریک نکرد ، به تنفس دهان به دهان ادامه دهید تا مصدوم نجات یابد .
مرحله 6 ـ در طی انجام تنفس دهان به دهان خطر قی کردن مصدوم وجود دارد . دهان مصدوم را برای ممانعت از این خطر مرتباً چک کنید و در صورت نیاز آن را پاک کنید .
نکته : ممکن است بعد از باز شدن هوایی نیاز به CPR ( زنده کردن مجدد سیستم ریوی بدن ) باشد ، اما این کار فقط وقتی میسر است که خونریزی اصلی بدن تحت کنترل باشد . برای اطلاعت بیشتر به 20-21 FM ، کتابچه راهنمای انجمن قلب آمریکا ، دفترچه راهنمای صلیب سرخ و سایر کتب کمکهای اولیه مراجعه شود .
کنترل خونریزی
در شرایط سخت شما باید خونریزی های مهم را سریعاً قطع کنید ، زیرا جایگزینی خون از دست رفته میسر نیست و مصدوم سریعاً می میرد . خونریزی های خارجی به ترتیب زیر طبقه بندی می شوند ( طبق این منبع ) :
● شریانی . رگهای خونی شریان نامیده می شوند که خون را از قلب در سرتاسر بدن منتشر می کنند . هنگام برش شریان خون سرخرنگی به بیرون فواره می زند که نحوه فواره زدن آن با ضربان قلب منطبق است . به علت اینکه خون موجود در شریان تحت فشار بالایی است ، فرد در زمانـی که شریان اصلی پاره می شود ، خون زیادی را در مدت زمان کوتاهی از دست می دهد . بنابراین خونریزی شریانی خطرناکترین نوع خونریزی است . اگر درست کنترل نشود مرگبار خواهد بود .
● وریدی . خون وریدی خونی است که از طریق رگها به قلب برمی گردد . جریان مستمر خون سیاه ، قرمز تیره یا آبی از خصوصیات این نوع خونریزی است . شما خونریزی وریدی را راحت تر از شریانی می توانید کنترل کنید .
● مویرگی . مویرگ ها رگهای بسیار کوچکی هستند که شریان ها را به ورید وصل می کنند . این خونریزی وریدی بر اثر جراحات سطحی ایجاد می شود . کنترل این نوع خونریزی اصلاً سخت نیست .
شما می توانید خونریزی های خارجی را با فشار مستقیم ، فشار غیر مستقیم ، بالا آوردن ، با دست گرفتن بالای رگ یا شریان بند مهار کنید .
فشار مستقیم
مؤثرترین روش جهت مهار خونریزی فشار دادن مستقیم بر روی زخم است . این فشار نه تنها باید به حدی محکم باشد که خونریزی را متوقف کند ، بلکه به اندازه کافی طولانی مدت باشد تا سطح آسیب دیدگی را هم ببندد .
اگر بعد از 30 دقیقه فشار خونریزی ادامه داشت ، با پارچه روی زخم را محکم با فشار ببندید . این بانداژ از یک گاز استریل ضخیم یا سایر مواد مناسب که روی زخم قرار داده می شوند و با چند دور پیچیدن باند دور زخم در محل محکم می شوند . ( تصویر 2-4 ) این بانداژ باید از پانسمانهای معمولی محکم تر باشد ، ولی نباید به اندازه ای محکم باشد که مانع جریان خون در سایر بخشهای بدن شوند . وقتی که شما از پانسمان استفاده می کنید ، آن را باز نکنید ، حتی وقتی که پانسمان خون زیادی جذب کرده است .
پانسمان کردن، بانداژ وصل شده |
زخم |
فشار اضافی به زخم با فشار دست ایجاد می شود |
با بانداژ متصل شده به پانسمان به محل زخم فشار وارد می شود |
برای فشار اضافی بر زخم بالشتکی را محکم روی زخم قرار دهید یا باسایر طنابها و تسمه های موجود آن را محکمتر کنید
|
تصویر 2-4 . کاربرد بانداژ فشاری
بانداژ فشاری را 1 یا 2 روز در محل خود باقی نگه دارید ، بعد از آن می توانید آن را با بانداژهای سبکتر جایگزین کنید . جهت انجام عملیاتهای بقاء طولانی مدت ، بانداژ را تازه نگه دارید ، روزانه آن را عوض کنید و وجود عفونت را در آن جستجو کنید .
بالا آوردن
جراحت را در سطحی بالاتر از قلب قرار دهید تا به بازگشت خون به قلب و کاهش فشار خون در محل زخم کمک کنید . با این حال ، بالا آوردن جراحت به تنهایی نمی تواند مانع خونریزی شود ؛ شما باید همچنین به محل جراحت فشار مستقیم وارد کنید . هنگامی که در حال درمان مارگزیدگی هستید ، محل جراحت را تا جایی که می توانید پایین تر از قلب قرار دهید .
نقاط فشار
یک نقطه فشار یک محل است که در آن شریانهای اصلی نزدیک سطح پوست قرار می گیرند یا جایی که شریان مستقیماً از روی برجستگی استخوان عبور می کنند ( تصویر 3-4 ) و شما می توانید از فشار انگشت بر روی نقطه استفاده کنید تا خونریزی از شریان را کُند کنید تا زمانی که زخم پانسمان شود . استفاده از روش فشار بر نقاط کنترل به اندازه فشار مستقیم بر زخم مؤثر نیست تا بتواند جلوی خونریزی را بگیرد . این بسیار کمیاب است که یک فشار بر نقطه مهم شریان بتواند جلوی خونریزی را بگیرد .
گیجگاه |
کنار چانه |
بالای استخوان ترقوه |
زیر بالای بازو |
جلوی مچ دست |
مایه کشاله ران |
پشت زانو |
جلوی مچ بالا |
تصویر 3-4 نقاط فشار
اگر محل دقیق نقاط فشار را نتوانید به خاطر بیاورید از قانون زیر پیروی کنید : فشار بر انتهای مفصل بالای منطقه آسیب قرار دهید . بر روی دستها ، پاها و سر ، این می تواند مچ ، قوزک پا و گردن باشد .
هشـــــــدار
در هنگام فشار به گردن به نکات ایمنی مربوطه توجه کنید . فشار زیاد برای مدت طولانی سبب بیهوشی یا مرگ می گردد . هرگز یک شریان بند دور گردن نگذارید .
با قرار دادن یک بانداژ در مفصل فشار بر روی نقاط فشار را حفظ کنید و آن را با گره های اضافی محکم کنید . با استفاده از این متد جهت حفظ فشار ، دستان شما آزاد می شود تا کار کند .
با انگشت گرفتن بالای رگ
شما می توانید خونریزی را سریعاً یا به آرامی متوقف کنید با استفاده کردن از فشار توسط یک انگشت یا دو انگشت در انتهای سرخرگ یا سیاهرگ خونریزی کننده ، فشار را حفظ کنید تا زمانی که خونریزی متوقف شود یا کاهش یابد تا زمانی که از بانداژ استفاده شود .
شریان بند
از شریان بند زمانی استفاده کنید که فشار مستقیم بر نقاط خونریزی و سایر متدها نمی توانند خونریزی را متوقف کنند . اگر برای مدت زیادی شریان بند را ببندید ، آسیب وارد شده به بافت می تواند سبب پیشرفت قانقاریا شود . استفاده نامناسب از شریان بند می تواند همچنین آسیبهای جبران ناپذیری به عروق و سایر بافتها وارد آورد . اگر شما باید از شریان بند استفاده کنید ، آن را اطراف انتهای زخم قرار دهید ، مابین زخم و قلب ، 5-10 سانتیمتر بالای محل جراحت دیده ( تصویر 4-4 ) . هرگز شریان بند را مستقیماً روی زخم یا شکستگی قرار ندهید . از یک تکه چوب برای محکم کردن شریان بند استفاده کنید . و آن را فقط تا حدی محکم کنید که جلوی خونریزی را بگیرد . بعد از محکم کردن شریان بند ، انتهای آزاد طناب را مهار کیند تا از باز شدن آن جلوگیری کنید .
1ـ یک حلقه در اطراف عضو بزنید . با یک گره مربعی محکم کنید . |
گره مربعی |
2ـ یک تکه چوب ، غلاف ، سرنیزه از زیر حلقه عبور دهید . |
3ـ فقط تا اندازه ای شریان بند را سفت کنید که خونریزی از شریان را متوقف کند . |
4ـ انتهای آزاد چوب یا سرنیزه را در جایی مهار کنید تا از باز شدن آن جلوگیری کنید |
تصویر 4-4 . استفاده از سرنیزه |
بعد از اینکه شریان بند را محکم کردید ، زخم را پاک کرده و باندپیچی کنید . یک فرد به تنهایی نمی تواند شریان بند را به تنهایی مورد استفاده قرار دهد . روش مشارکتی ، همراه فرد مصدوم می تواند شریان بند را متناوباً هر 10-15 دیقه به مدت 1-2 دقیقه باز کند تا اجازه دهد خون عبور کند .
ممانعت و درمان شوک
در مورد هر فرد مجروح احتمال وقوع شوک را بدهید . تمامی مجروحین را به ترتیب زیر درمان کنید ، بدون توجه به اینکه چه علائمی در فرد وجود دارد ( تصویر 5-4 ) :
● اگر مصدوم به هوش باشد ، او را روی زمین بخوابانید و پایین تنه وی را 15-20 سانتیمتر بالاتر بگذارید .
● اگر مصدوم بیهوش باشد ، او را روی پهلو یا شکم بخوابانید و سر او را به یک طرف بچرخانید تا از خفه شدن فرد به سبب خونریزی و قی کردن اجتناب کنید .
● اگر از درست بودن حالت فرد مطمئن نیستید ، مصدوم را راحت روی زمین بخوابانید ، وقتی که مصدوم در وضعیت شوک زده می باشد او را حرکت ندهید .
● دمای بدن را با دور کردن مصدوم از محیط اطراف و در بعضی موارد با استفاده کردن از حرارت خارجی ثابت نگه دارید .
● اگر مصدوم خیس است ، لباسهای خیس وی راسریعاً در آورید و لباس خشک تنش کنید.
● با تهیه یک سرپناه مصدوم را از تماس با هوا دور نگه دارید .
● از مایعات و غذاهای گرم ، یک کیسـه خواب از قبل گرم شده ، فرد دیگر ، آب گرم در ظرف ، سنگهای گرم پیچیده شده در پارچه در هر یک از پهلوهای مصدوم را گرم نگه دارید .
● اگر مصدوم به هوش است ، به آرامی مقدار کمی آب شور یا آب شیرین به او بخورانید .
● اگر مصدوم بی هوش است و دارای جراحات شکمی است از خوراندن مایعات به او اجتناب کنید .
● بگذارید مصدوم حداقل 24 ساعت استراحت کند .
● اگر شما تنها هستید ، در یک گودال ، پشت یک درخت یا هر محل دیگر که مناسب باشد طوری دراز بکشید که سر شما پایین تر از پاهایتان باشد .
● اگر شما همراه کسی هستید ، مصدوم را متناوباً جابجا کنید تا راحت باشد .
صدمات استخوانی و مفصلی
صدمات استخوانی و مفصلی می توانند شامل شکستگی ، دررفتگی ورگ به رگ شدن باشند.
شکستگی ها
اساساً دو نوع شکستگی وجود دارند : باز و بسته . در شکستگی باز ، استخوان از پوست بیرون می زند و شکستگی با ایجاد زخم باز پیچیده تر می شود . بعد از جا افتادن شکستگی ، زخم را مثل زخمهای معمولی درمان کنید .
مصدوم به هوش● او را روی زمین بخوابانید ● بین او و زمین فاصله بیندازید ● همه لباسهای تر وی را در بیاورید ● او را از برخورد با هوا مصون کنید ● مایعات گرم به او بدهید ● دمای بدن وی را حفظ کنید ● بگذارید 24 ساعت استراحت کند ● پایین تنه وی را 15-20 سانت بالاتر از سر قرار دهید |
مصدوم بیهوشهمانند مصدوم به هوش عمل کنید ، مگر اینکه : ● مصدوم را به یک پهلو بخوابانید و سر او را به یک طرف بچرخانید تا از خفه شدن وی به سبب خونریزی یا قی کردن جلوگیری کنید.● دستها و پاها را بالا نیاورید .● به او مایعات نخورانید |
تصویر 5-4 . درمان شوک |
شکستگی بسته جراحت به همراه ندارد ، از راهنماییهای مطرح شده در مبحث فلج شدن پیروی کنید و شکستگی را جا انداخته و آتل ببندید .
علامات و عوارض شکستگی عبارتند از درد ، شکنندگی ، تغییر رنگ ، التهاب ، تغییر حالت ، از کار افتادگی و غژغژ کردن می باشد ( صدایی که با ساییده شدن انتهاهای استخوان شکسته شده ایجاد می شود ) .
خطری که در هنگام شکستگی ما را تهدید می کند ، پاره شدن عروق خونی نزدیک محل شکستگی هستند . برای این عارضه حرکت محل زخم را به حداقل میزان برسانید و بسیار با دقت آن را حرکت دهید . اگر شما متوجه شدید که منطقه پایین شکستگی کرخت شده است ، متورم شده ، سرد شده یا رنگ محل تغییر کرده است و در مصدوم علائم شوک ظاهر گردیده است ، احتمالاً یک رگ اصلـی بدن پاره شده است . شما باید این خونریزی داخلی را کنترل کنید . مصدوم را در حالتی قرار دهید که افراد شوک زده را قرار می دهید و خون از دست رفته را جایگزیــن کنید . شما باید در هنگام بستن آتل و درمان شکستگی کشش ماهیچه ها را حفظ کنید .
شما استخوان های کوچکتر مثل استخوانهای بازو یا ساق پا را با دست جا بیندازید . شما می توانید با گیر انداختن یک دست یا پا در شکاف V شکل یک درخت و کشیدن آن به طرف مقابل آن را بکشید . سپس شما می توانید پا را آتل ببندید .
● ماهیچه های خیلی قوی شکستگی را محکم می گیرند و حفظ کشش را سخت می کنند . شما می توانید با استفاده از مواد طبیعی ماهیچه های عضو شکسته را کش بیاورید ، به ترتیب زیر ، ( تصویر 6-4 ) :
● دو چوب دو شاخه حداقل با قطر 5 سانت بردارید . اندازه یکی از زیر بغل فرد مصــدوم تا حدود 20-30 سانت بعد از محل شکستگی باشد . اندازه دیگری از کشاله ران تا 20-30 سانتیمتری بعد از محل شکستگی باشد . اطمینان حاصل شود که در قسمت پایین چوبهای به یک اندازه پایین تر از کف پا باشند .
● محلهای دولاخه را با بالشتک نرم کنید . در انتهاهای بدون دولاخه شکاف ایجاد کنید و با یک رابط 20-30 سانتی این تنهاها را به یکدیگر متصل کنید .
● از هر چیز در دسترس استفاده کنید ( پارچه ، تسمه ، طناب و ….. ) دولاخع را به بالاتنه و عضو شکسته شده محکم ببندید . از دستورالعمل بیان شده برای تهیه آتل استفاده کنید .
● با وسایل موجود ، دور قوزک پا را ببندید ، در حالی که دو انتهاهای آزاد آن به رابط گره زده شده است .
● یک تکه چوب 10 در 5/2 سانتیمتری در وسط انتهاهای آزاد پیچش دور قوزک پا مابین رابط و پا قرار دهید . این چوب سبب می شود که کشش عضلات آسانتر شود .
● آنقدر پیچیدن دور قوزک پا را ادامه دهید تا پای شکسته به کشیدگی و اندازه پای سالم درآید
● تکه چوب را به جایی مهار کنید تا کشیدگی باقی بماند .
نکته : در طی گذشت زمان این اتصالات شل خواهنــد شد و میــزان کشیدگــی عضلات کم می شود . میزان کشیدگی را متناوباً چک کنید . اگر لازم است تا آتل را عوض کنید تا تعمیر کنید ، کشیدگی را برای مدت زمانی با دست نگه دارید.
آتل بزرگ آتل کوچک پیچش قوزک پا چوب مانع باز شدن پیچشرابط |
تصویر 6-4 . آتل کششی موقتی |
دررفتگی ها
دررفتگی عبارت است از جدا شدن نقاط اتصال استخوان به سبب قرار گرفتن آن در محلی نامناسب . این حالت می تواند بسیار دردزا باشد و سبب ایجاد آسیب دیدن اعصاب یا جریان خون در پایین بخش آسیب دیده می شود . شما برای درمان این حالت باید هر چه سریعتر استخوان دررفته را جا بیندازید .
علامات و عوارض دررفتگی ها عبارتند از درد ، کشیدگی ، التهاب ، بیرنگ شدن ، محدود شدن قدرت حرکت عضو دررفته و تغییر شکل مفصل . شما می توانید دررفتگی ها را با جا انداختن ، بی حرکت کردن و انجام فعالیتهای توان بخشی درمان کنید .
جا انداختن عبارت است از قرار دادن مجدد استخوان در محل مناسب خود . برای این کار می توان از روشهای مختلفی استفاده کرد ، اما روش دستی یا استفاده از وزن برای جا انداختن عضــو دررفته ساده ترین و ایمـن ترین متد است . با انجام این کار درد مصدوم کم می شود و اجازه می دهد که جریان طبیعی خون ادامه یابد . بدون وجود عکسبرداری می توان با دیدن حالت مصدوم و مقایسه مفصل دررفته با طرف مقابل سالم آن ، درست بودن جاافتادگی را تأیید کرد .
بی حرکت سازی چیزی جز همان بستن آتل نمی باشد که بعد از جا انداختن دررفتگی انجام می شود . شمـا می توانید از هر ماده و وسیله در دسترس جهت آتل بستن استفاده کنید . راهنمایی های پایه ای برای آتل بندی عبارتند از :
● بالا و پایین محل آسیب دیده را آتل ببندید .
● از بالشتک در آتل استفاده کنید تا از خراشیده شدن پوست جلوگیری کنید .
● با هر گره ای که به آتل می زنید ، جاری بودن جریان خون در بخش پایین آتل را چک کنید.
بازگرداندن عضو دررفته به معنی برداشتن آتل بعد از 7-14 روز می باشد . مفصل آسیب دیده را تا زمان سالم شدن کامل بطور مستمر و آرام مورد استفاده قرار دهید .
پیچ خوردگی ها
کشیده شدن بیش از حد یک تاندوم می تواند سبب ایجاد پیچ خوردگی یا رگ به رگ شدن گردد . علامات و عوارض آن شامل التهاب ، کشیدگی و تغییر رنگ محل ( سیاه یا آبی ) می باشد .
در هنگام پیچ خوردگی ها به RICE فکر کنید :
R منطقه آسیب دیده را در وضعیت راحتی قرار دهید .
I برای 24 ساعت از کمپرس آب سرد استفاده کنید ، سپس آن را گرم کنید .
C با ثابت نگه داشتن عضو آسیب دیده از باندکشی و یا آتل استفاده کیند .
E بالا نگه داشتن منطقه آسیب دیده
گازگرفتگی و گزیدگی
حشرات و حیوانات موذی موجودات خطرناکی در شرایط سخت می باشند . آنها فقط ایجاد التهاب می کنند ، اما اغلب آنها حاصل بیماری هایی هستند که سبب واکنشهای آلرژیک مختلفی در افراد می گردند . در بسیاری از نقاط جهان شما با بیماریهای خطرناک ، حتی کُشنده مواجه می شوید که هرگز در کشور خودتان با آنها مواجه نشده اید .
ـ کنه ها می توانند بیماریهایی مثل تب کوه راکی که در بسیاری از بخشهای آمریکا متداول است با خود انتقال دهند . کنه ها همچنین می توانند بیماری لایم را انتقال دهند .
ـ پشه ها همچنین می توانند مالاریا ، تب دانگ و بسیاری دیگر از بیماریها را انتقال دهند .
ـ مگسها می توانند با اتصال پیدا کردن به منابع عفونت زا بیماری را انتقال دهند . آنها عامل بیماری خواب ، تیفوئید ، وبا و دیسنتری ( اسهال ) می شوند .
ـ کک ها می توانند طاعون را انتقال دهند .
ـ شپش ها می توانند تیفوس و تب عودکننده را انتقال دهند .
بهترین راه برای اجتناب از گزش های حشرات و گازگرفتگی ، ایمن سازی روزانه ، اجتناب از مناطق تجمع این حیوانات ، استفاده از پشه بند و پوشیدن لباس مناسب می باشد .
اگر دچار گزش یا گازگرفتگی شدید ، محل مربوطه را نخارانید زیرا ممکن است عفونی گردد . حداقل روزانه یک بار بدن خود را وارسی کنید که مطمئن شوید به آن حشره ای نچسبیده است . اگر کنه ای محکم به بدن شما چسبیده بود، آن را با موادی مثل وازلین ، روغنهای سنگین یا شیره درخت بپوشانید تا بدین طریق جلوی تنفس او را مسدود کنید . بدون هوا کنه خود را شُل می کند و شما می توانید او را از روی بدن خود بردارید . در صورت داشتن پنس از آن برای برداشتن حشره استفاده کنید . کنه را از بخشی بگیرید که دهانه آن به پوست شما متصل است . بدنه کک را بر روی بدن متلاشی نکنید . بعد از لمس کک دست خود را بشویید . محل ایجاد زخم را روزانه بشویید تا درمان شود .
درمـان
لیست کردن روش درمان تمامی انواع مختلف گزشها و گازگرفتگی ها عملاً غیرممکن است . گزشها و گازگرفتگی ها را باید به ترتیب زیر درمان کرد :
● اگر آنتی بیوتیک در دسترس باشد ، قبل از استفاده از آنها کاملاً با آنها آشنا شوید .
● با واکسیناسیون قبل از حضور در منطقه از ابتلا به بسیاری از بیماریهای که توسط پشه ها و مگس ها انتقال می یابند جلوگیری کنید .
● بسیاری از بیماریهایی که توسط مگسها منتقل می شوند ، با پنی سیلین یا اریترومایسین درمان می شوند .
● بیشتر بیماریهایی که توسط کنه ، کک ، مگس و مایت منتقل می شوند توسط تتراسایکلین قابل درمان هستند .
● بیشتر آنتی بیوتیک ها بصورت قرصهای 250-500 میلی گرم ارائه می گردند . اگر میزان دوز لازم برای درمان بیماری را به خاطر نمی آورید ، 2 قرص 4 بار در روز برای 10-14 روز معمولاً همه باکتری ها را می کُشد .
نیش زنبور
اگر توسط زنبور گزیده شدید ، به سرعت زنبور را دور کنید و با ناخن یا چاقو محل گزش را ببُرید و سم را خارج کنید . در حین گزش گزنده را روی بدنتان نکُشید ، زیرا این سبب می شود که زخم بیشتری ایجاد شود و نیش بیشتر فرو برود . محل گزش را با صابون و آب بشویید تا احتمال عفونت ثانویه را کاهش دهید .
اگر می دانید که به گزش آلرژی دارید ، همواره یک کیت درمان گزیدگی همراه داشته باشید .
برای درمان خارش و ناراحتی ایجاد شده توسط حشرات گزنده به ترتیب زیر عمل کنید :
● کمپرس یخ
● یک خمیر سرد از گل و دوده
● شیره گیاهی گل قاصدک
● شیره نارگیل
● دانه ی له شده سیر
● پیاز
گازگرفتگی های عنکبوت و گزش های عقرب
عنکبــوت معروف به بیــوه سیــاه با یک ساعـت شنی قرمز در شکم آن شناخته می شوند . فقط نوع ماده آن گاز می گیرد و دارای سم نوروتوکسیک است . درد اولیه ی ناشی از گازگرفتگی شدید نیست ، اما چندین درد موضعی به سرعت گسترش می یابند ، درد آرام آرام در سراسر بدن پخش می شود و سپس در شکم و پاها متمرکز می شود . انقباضات شکمی و تهوع ، استفراغ و جوش ظاهر می شوند . ضعف ، رعشه ، عرق و آبریزش بینی ممکن است ظاهر شود . واکنشهای آنافیلاکتیک نیز ظاهر می گردد. عوارض بعد از چندین ساعت شروع به کم شدن می کنند و بعد از چند روز کاملاً از بین می روند . جهت درمان شوک آماده انجام C PR باشید . برای کاهش خطر عفونت محل گازگرفتگی را تمیز کرده و بشویید .
عنکبوت فانل وب یک عنکبوت بزرگ قهوه ای یا خاکستری است که در استرالیا یافت می شود . عوارض و درمان گزش این عنکبوت مانند عنکبوت بیوه سیاه است .
عنکبوت براون هاوس یک عنکبوت کوچک ، به رنگ قهوه ای روشن است که به واسطه خطوط قهوه ای تیره در انتهای آن شناخته می شود . گزش آن هیچ دردی ندارد و فرد اصلاً متوجه نمی شود . بعد از چند ساعت یک محل دردناک قرمز با لکه لکه های سیانوتیک در مرکز آن ظاهر می گردد . در همه گزش ها نکروز دیده نمی شود ، اما معمولاً در 3-4 روز ، یک منطقه سفت شده تغییر رنگ یافته ستاره ای شکل در محل گزش ظاهر می شود و منطقه بعد از یک یا دو هفته تیره شده و خشک می گردد . حاشیه های زخم جدا می شوند و پوسته روی آن می افتد و یک زخم باز باقی می ماند . در این مرحله احتمال عفونت ثانویه و التهاب گره های لنفاوی زیاد می شود . شِمای خارجی زخم ایجاد شده بر اثر گزش عنکبوت براون هاوس یک زخم می باشد که بعد از هفته ها یا ماهها درمان می شود . علاوه بر ایجاد زخم ، یک واکنش سیستماتیک نیز ایجاد می شود که ممکن است به مرگ منتهی شود . این واکنش ها ( تب ، خارش ، درد ، تهوع و جوش ) در کودکان یا افراد ناتوان بسیار شدید است .
رتیل ها ، عنکبوت های بزرگ و پرمویی هستند که بیشتر در مناطق استوایی یافت می شوند . بیشتر آنها سمی را ضمن گزش وارد بدن نمی کنند ، اما نوع جنوب آمریکایی آن بسیار سمی است . آنها نیشهای بلندی دارند . در صورت گزش آنها درد و خونریزی قطعی است و احتمال عفونت زیاد است . درمان گزش توسط رتیل مانند درمان سایر زخمهای باز است و باید سعی کرد که از عفونت جلوگیری کرد . اگر علائم مسمومیت ظاهر شد ، مانند کسی که به سبب گزش عنکبوت بیوه سیاه درمان می شود ، آن را درمان کنید .
عقربها در درجات مختلف همگی سمی هستند . بستگی به نوع عنکبوت دو واکنش ظاهر می شود :
● واکنش موضعی شدید ، با درد و التهاب در اطراف منطقه گزش ، سوزش در اطراف دهان و باردار شدن زبان .
● واکنش سیستماتیک شدید با واکنش موضعی غیر قابل دیدن یا بسیار ضعیف . درد موضعی ممکن است باشد . واکنشهای سیستماتیک شامل سخت شدن تنفس ، باردار شدن زبان ، اسپاسم بدنی ، افزایش بزاق ، عوارض روده ای ، دوبینی ، کوری ، حرکت سریع چشمها ، ادرار و مدفوع غیر ارادی و عوارض قلبی می باشد . مرگ نادر است و اغلب در بچه ها و بالغین با فشار خون بالا یا بیمار رخ می دهد .
درمان این نوع گزیدگی نیز مانند درمان گزیدگی عنکبوت بیوه سیاه می باشد .
مارگزیدگی ها
اگر شما با انواع مارها و رفتارهایشان آشنا باشید ، احتمال مارگزیدگی شما در حین مأموریت خیلی نادر می شود . با این حال ، این اتفاق ممکن است بیفتد و شما باید بدانید که چگونه آن را درمان کنید . مرگ بر اثر مارگزیدگی بسیار نادر است . بیش از نیمی از قربانیان مارگزیدگی به مسمومیت کمی دچار می شوند و فقط یک چهارم آنها دچار مسمومیت سیستماتیک شدید می شوند . با این حال ، احتمال مارگزیدگی می تواند همواره ذهن فرد را به خود مشغول دارد و وجود نقص در اقدامات پیشگیری یا نقص و کمبود درمان درست مارگزیدگی می تواند اثرات غم انگیزی همراه داشته باشد .
اولین موضوع در درمان مارگزیدگی محدود کردن میزان سم پخش شده در بافت در اطراف محل گزش می باشد . یک زخم حاصل از گزش ، بدون توجه نوع حیوانی که فرد را گزیده است ، می تواند توسط باکتری های موجود در دهان حیوان مربوطه عفونی شود . زخم گاز گرفتن مارهای غیر سمی مانند مارهای سمی مستعد عفونی شدن می باشد .
سموم مارها نه تنها حاوی سمــومی هستند که به سیستم عصبی مصدوم حملـــه می کنند ( نوروتوکسین ها ) و سیستم جریان خون ( هوموتوکسین ها ) حمله می کنند ، بلکه آنزیمهای تجزیه کننده ای ( سیتوتوکسین ها ) نیز دارند که به طعمه آنها را هضم می کند . این سموم می توانند سبب مرگ بخش وسیعی از بافت شوند و زخم باز بزرگی ایجاد کنند . این حالــت می تواند منجر به نیاز به قطع عضو گردد . وجود شوک و اضطراب در فرد مار گزیده می تواند همچنین بر درمان وی اثر سوء بگذارد . هیجان زدگی ، اضطراب و بیهوشی می تواند سرعت حرکت سم را در بدن افزایش دهد و سبب شود که سم به سرعت توسط بدن جذب گردد . علامات شوک در 30 دقیقه ابتدای وقوع مارگزیدگی ظاهر می شوند .
قبل از درمان مارگزیدگی ابتدا باید تعیین کرد که آیا مار سمی بوده یا غیر سمی . در محل گزش مارهای غیر سمی اثر ردیفی از دندانها دیده می شود ، اما دارای یک یا بیشتر سوراخ در محل ظاهر می شود که توسط دندانهای نیش ایجاد می شوند . علامات و عوارض گزیده شدن توسط مارهای سمی خونریزی غیر ارادی از بینی و مقعد ، خون در ادرار ، درد در محل گزش ، التهاب در محل گزش بعد از چند دقیقه یا حداکثر تا 2 ساعت بعد از گزش .
سخت شدن تنفس ، فلج شدن ، ضعف ، انقباض غیر ارادی عضلات و بیحسی همچنین از علامات مسمومیت توسط سموم نوروتوکسین می باشد . این علامات 5/1-2 ساعت بعد از گزش ظاهر می شوند .
اگر شما تشخیص دادید که فرد را یک مار سمی گزیده است ، مراحل زیر را اجرا کنید :
● به مصدوم دلداری دهید و او را آرام کنید .
● برای شوک آماده شوید و یک تزریق داخل وریدی انجام دهید .
● ساعت ، انگشتر ، النگو یا سایر وسایل که محکم دور بدن می پیچند را درآورید .
محل گزش را تمیز کنید .
● راههای هوایی وی را باز نگه دارید ( مخصوصاً اگر در اطراف صورت و گردن گزش انجام شده ) و برای تنفس دهان به دهان یا C PR خود را آماده کنید .
● مابین محل زخم و قلب را با پارچه یا تسمه ای محکم ببندید .
● محل را حرکت ندهید .
● با استفاده از ساکشن مکانیکی یا با فشار دادن اطراف زخم هر چه سریع تر سم را خارج کنید
■ هرگز کارهای زیر را انجام ندهید :
● دادن نوشیدنی های الکلی یا سیگار به مصدوم
● دادن آرام بخش های مرفین یا سایر آرام بخشهای سیستم عصبی مرکزی
● زدن برش عمیق در محل زخم ، بریدن مویرگهای باز که به دنبال آن راه مستقیمی به خون باز می شود و احتمال عفونت افزایش می یابد .
نکته : اگر درمان پزشکی بیش از یک ساعت طول کشید ، یک چاک ( نه بیشتر از 6 میلیمتر و نه عمیق تر از 3 میلی متر ) بر روی هر یک از دو سوراخ حاصل از دندانهای نیش ایجاد کنید . این چاک باید به اندازه ای بزرگ باشد که محل زخم را باز کند ، اما فقط اولین و دومین لایه پوست را باز کند . یک ساکشن روی زخم طوری قرار دهید که به خوبی وکیوم داشته باشند . 3-4 بار روی زخم ساکشن بزنید . فقط زمانی از ساکشن دهانی استفاده کنید که آخرین راه باشد و شما هیچ زخمی در دهان نداشته باشید . در نهایت خونی را که وارد دهان شده است را به بیرون تُف کرده و دهان خود را آب بکشید . این متد سبــب خارج شـــدن 25-30 % سم می شود .
● گذاشتن دستان روی صورت یا مالیدن چشم ، وقتی که احتمال می رود دستان شما سمی باشد ، زیرا سم می تواند سبب کوری شود .
● باز کردن تاولی که در اطراف محل گزش ایجاد می شود
■بعد از برخورد با مصدوم طبق روش فوق برای کاهش اثرات موضعی سم به ترتیب زیر عمل کنید :
●اگر عفونت ظاهر شد زخم را باز نگه داشته و بشویید .
● بعد از 24-48 ساعت از گرما جهت ممانعت از پخش عفونت موضعی استفاده کنید . حرارت همچنین به ممانعت از ایجاد عفونت نیز کمک می کند .
● زخم را با گاز استریل خشک بپوشانید .
● تا زمانی که عفونت از بین برود به مصدوم مقدار زیادی مایعات بخورانید .
جراحات
یک گسیختگی در انسجام پوست زخم نامیده می شود . این جراحات می توانند زخمهای باز ، بیماریهای پوستی ، سرمازدگی ، شکاف خوردگی ها و یا سوختگی ها باشند .
جراحات باز
زخمهای باز در شرایط سخت بسیار مضر هستند . نه تنها به علت آسیب بافت و از دست رفتن خون بلکه به علت اینکه آنها ممکن است عفونی شوند . باکتریهایی که روی زخم ایجاد کننده زخم ، روی پوست یا لباس فرد ، یا روی سایر مواد خارجی یا آلودگی هایی که لمس می شوند هستند ، ممکن است سبب عفونت شوند .
با دقت کردن و تمیز کردن زخم شما می توانید آلودگی اضافی و بیشتر را از بین ببرید . زخم ها را هر چه سریع تر پاک کنید . بعد از اینکه ایجاد شدند ، به واسطه :
● برداشتن زخم از روی لباس
● همواره اگر یک شیی تیز ، گلوله تفنگ یا ترکش ایجاد زخم کرد ، همواره دنبال یک زخم خارجی باشید .
● متناوباً پوست موجود در اطراف زخم را پاک کنید .
● زخم را با مقدار زیادی آب با فشار بشویید . اگر آب نبود می توانید از ادرار میانی استفاده کنید .
« درمان باز » امن ترین متد برای درمان زخم ها در شرایط سخت می باشد . سعی نکنید تا زخم را با بخیه زدن یا کارهای مشابه آن ببندید . زخم را باز بگذارید تا از ایجاد هر گونه چرک حاصل از عفونت جلوگیری شود . تا زمانی که زخم خشک نشده باشد ، هر قدر که چهره زخم کریه و بدبو باشد نباید آن را بست و پانسمان کرد .
زخم را با گاز استریل بپوشانید . یک بانداژ روی گاز قرار دهید تا در جای خود ثابت بماند . پانسمان را روزانه عوض کنید تا از ایجاد عفونت جلوگیری شود .
اگر زخم بصورت شکاف باشد ، لبه های آن را با نوار چسبی که بصورت پروانه ای بریده شده است به هم بچسبانید . ( تصویر 7-4 ) .
تصویر 7-4 انسداد پروانه ای شکل |
در شرایط سخت ، درجاتی از عفونت زخم غیر قابل اجتناب است . درد ، التهاب و قرمزی اطراف زخم ، افزایش دما و ایجاد چرک در زخم یا روی پانسمان نشانگر وجود عفونت است .
برای درمان یک زخم عفونی باید :
● یک کمپرس داغ و مرطوب مستقیماً روی زخم عفونی شده قرار دهید . در صـورت سرد شدن کمپرس را عوض کنید ، کمپرس گرم را حداکثر 30 دقیقه روی زخم بگذارید . روزانه 3-4 بار از کمپرس استفاده کنید .
● زخم را خشک کنید . زخم عفونی شده را باز کنید و با دقت با وسیله ای استریل مورد وارسی قرار دهید .
● زخم را ببندید و باندپیچی کنید .
● آب زیادی بنوشید .
این درمان را ادامه دهید تا زمانی که همه علامات عفونت محو شوند .
■ اگر شما آنتی بیوتیک ندارید و زخم به شدت عفونی شده است ، درمانی وجود ندارد و تازه نگه داشتن زخم میسر نیست . از روش حشره ( لارو حشرات ) درمانی ، هر چند دردناک است استفاده کنید :
● زخم را برای یک روز بدون پوشش در معرض پشه ها قرار دهید .
● روزانه چک کنید تا لارو حشرات را روی زخم ببینید .
● در مدتی که لاروها رشد می کنند زخم را بپوشانید اما روزانه آن را چک کنید .
● بعد از اینکه لاروها همه بافتهای مُرده را خوردند و قبل از اینکه شروع به از بین بردن بافتهای سالم کنند آنها را پاک کنید . افزایش درد و وجود خون قرمز روشن در زخم نشانگر این است که لاروها به بافتهای سالم رسیده اند .
● زخم را روزانه با آب تمیز یا ادرار میانی بشویید تا لاروها بروند .
● زخم را هر 4 ساعت برای چندین روز چک کنید تا مطمئن شوید که لاروها کاملاً زدوده شده اند .
● زخم را مانند سایر زخمها پانسمان کنید . بعد از این مراحل زخم التیام می یابد .
بیماریهای پوست
هر چند جوشها ، عفونتهای قارچی و کهیرها ندرتاً مشکلات بهداشتی خطرناک و وخیم تیدیل می شوند ، آنها ایجاد مشکلاتی به نوبه ی خود می کنند که علی رغم جزئی بودن باید درمان شوند .
جـوش ها
از کمپرس آب گرم استفاده کنید تا جوش سرباز کند . سپس جوش را با استفاده از چاقو ، سیم ، سـوزن و وسایلی مشابه که استریل شده اند باز کنید . برای تمیز کردن چرک نیز می توانید از آب و صابون استفاده کنید . محل جوش را بپوشانید ، آن را متناوباً کنترل کنید تا مطمئن شوید که عفونت بیشتری ایجاد نشود .
عفونتهای قارچی
پوست را تمیز نگه دارید و محل عفونی شده را تا می توانید در مقابل نور خورشید قرار دهید . پوست محل عفونی شده را نَکَنید . در طی جنگ در جنوب شرق آسیا ، سربازان پودرهای ضد قارچ ، صابون ، ماده رنگ بَر و سفید کننده ، کلرین ، الکل ، سرکه ، آب نمک غلیظ و یُد برای درمان عفونتهای قارچی استفاده می کردند که هر کدام موفقیتی در درجات مختلف داشتند . مانند هر روش نامتعارف و ناشناخته درمانی ، با احتیاط در هنگام اجرای آن عمل کنید .
کهیرها
برای درمان مؤثر کهیرها ، اول تعیین کنید که عامل آن چیست . تعیین این ممکن است حتی در بهترین شرایط نیز سخت باشد . برای درمان کهیرها از قوانین زیر پیروی کنید :
● اگر مرطوب است ، آن را خشک نگه دارید .
● اگر خشک است ، آن را مرطوب نگه دارید .
● آن را نخارانید .
از کمپرس سرکه یا تانیک اسید گرفته شده از چای یا دانه های بلوط جوشیده شده یا پوست درختان سخت چوب جهت خشک کردن کهیرهای مرطوب استفاده کنید . کهیرهای خشک را با کشیدن یک مقدار کم پی ورقه ورقه شده حیوان یا روغن آن بر روی محل کهیر زده مرطوب کنید .
به خاطر داشته باشید که کهیرها را مثل یک زخم تمیز کرده و روزانه پانسمان آن را عوض کنید . مواد زیادی در محیط وحشی وجود دارد که می توانند به عنوان آنتی سپتیک مورد استفاده واقع شوند .
● قرص های لُدین . تعداد 5 ـ 15 قرص در یک لیتر آب جهت تولید یک محلول شست و شو خوب برای شستشو زخم تولید می کند .
● آب نمک تعداد 2 ـ 3 قاشق چای خوری در هر لیتر آب میتواند همه باکتریها را بکُشد .
● سیر . آن را روی زخم بکشید یا آنرا بجوشانید تا روغن آن را جدا کنید و از آب جهت شستشو استفاده کنید .
● عسل زنبور . آن را مستقیماً یا به صورت حل شده در آب استفاده کنید .
● خزه ها . آنها در مناطق باتلاقی سرتاسر جهان یافت می شوند و یک منبع طبیعی یُد هستند . از آنها برای پانسمان کردن میتوان استفاده کرد .
دوباره در اینجا تأکید می شودکه در هنگام استفاده از مواد دارویی غیر تجاری دقت کافی را داشته باشید .
سرما زدگی
این صدمه حاصل از یخ زدگی بافتها است . در سرمازدگی جزئی پوست فقط اندکی کبود شده و رنگ پریده و سفید می شود . سرمازدگی عمیق تا مرگ بافت زیر پوست گسترش می یابد . بافتها جامد و غیرقابل حرکت می شوند . پاها ، دستان و صورت احتمال سرمازدگی را دارند .
هنگامی که بادیگران هستید با چسبیدن به همدیگر جلوی سرمازدگی را بگیرید . صورت همدیگر را چک کنید تا وجود علائم سرمازدگی را دریابید . اگر شما تنها هستید ، متناوباً بینی خود و بخش مابین صورت خود را با دستکشهای خود بپوشانید .
سعی نکنید که مناطق سرمازده را با قرار دادن در نزدیک شعله باز گرم کنید . به آرامی آنها را در آب ولرم قرار دهید و ماساژ دهید . سپس آن را خشک کنید و نزدیک پوست بدن بیاورید تا با دمای بدن گرم شود .
شکاف خوردن پاها
این حالت نتیجه قرار گرفتن پاها برای ساعتها یا روزها در شرایط مرطوب یا نمناک در درجـه حرارتی که فقط اندکی بالاتر از صفر است . اعصاب و ماهیچه ها بیشترین آسیب را می بیند ، اما احتمال وجود قانقاریا نیز وجود دارد . در شرایط ناگوار گوشت بدن می میرد و ممکن است لازم باشد تا پا را قطع کرد . بهترین پیشگیری این است که پاها را خشک نگه داشت . چندین جوراب اضافی همراه داشته باشید در یک پاکت ضد آب . جورابهای مرطوب را با بدن خود خشک کنید . پاها را روزانه بشویید و جورابهای خشک بپوشید .
سوختگی ها
روش های درمانی زیر در هنگام برخود با سوختگی ها تا حدودی درد را کاهش داده ، به درمان زخم سرعت می بخشند و تا حدودی جلوی عفونی شدن زخم را می گیرند :
● اول ، جلوی سوختن را بگیرید . با در آوردن لباسها ، آب یا شن پاشیدن ، یا بوسیله غلت خوردن روی زمین آتش را خاموش کنید . پوست سوخته شده را با آب یا یخ سرد کنید . برای سوختگی هایی که توسط فسفر سفید ایجاد می شوند ، فسفر سفید را با پنس یا موچین بردارید ؛ با آب آن را سرد نکنید .
● باندها یا کهنه ها را برای مدت 10 دقیقه در محلول اسید تانیک جوش قرار دهید ( این محلول از چای ، پوست داخلی درخت سخت چوب یا دانه ی بلوط جوشیده شده در آب به دست می آید ) .
● بانداژ یا پارچه های تمیز را سرد کنید و بر روی سوختگی بگذارید .
● به صورت یک زخم باز آن را درمان کنید .
● آبی که از زخم خارج می شود را تمیز کنید .
● آن را در معرض هوا قرار دهید .
● آماده درمان شوک باشید .
● استفاده از مرفین را مورد نظر قرار دهید ، مگر در موقعی که سوختگی نزدیک صورت باشد .
صدمات محیط زیستی
گرمازدگی ، یخ زدگی ، اسهال و انگل های روده ای همگی جزو صدمات محیط زیستی می باشند .
گرمازدگی
آسیب دیدن و ایجاد اختلال در سیستم تنظیم کننده دمای بدن ( افزایش دمای بدن بیـــش از 5/40 درجه سانتیگراد ) سبب گرمازدگی می شود . سایر صدمات گرمایی مثل کرامپس ها یا از دست دادن آب ، اغلب منجر به گرمازدگی نمی شوند . علامات و عوارض گرمازدگی عبارتند از :
● التهاب و قرمز شدن صورت
● قرمز شدن سفیدی چشم
● عرق نکردن مصدوم
● بیهوشی یا هذیان گویی که می تواند سبب رنگ پریدگی شود ، کبود شدن لبها و ناخنها و سرد شدن پوست .
نکته : در این زمان مصدوم در شوک شدیدی وجود دارد . مصدوم را هر چه سریع تر خنک کنید . با انداختن او در یک رود یا نهر خنک او را خنک کنید . اگر رودخانه ای در دسترس نیست مصدوم را با آب ، ادرار و یا نهایتاً با استفاده از کمپرس مرطوب در همه بخشهای بدن مصدوم ، مخصوصاً در گردن ، زیر بغل و وسط پا استفاده کنید . مطمئن شوید که سر مصدوم مرطوب است . بهتر است پوست سر نیز خنک شود . به مصدوم مایعات خنک بخورانید و او را باد بزنید .
در هنگام خنک کردن فرد انتظار موارد زیر را داشته باشید :
● قی کردن
● اسهال
● تقلا کردن
● لرزیدن
● فریاد زدن
● بیهوش طویل المدت
● بازگشت به گرمازدگی در طی 48 ساعت
● ایست قلبی ؛ آماده باشید تا CPR را انجام دهید .
نکته : برای درمان گرمازدگی از آب نمک استفاده کنید .
یخ زدگی
به عنوان عدم توانایی حفظ دمای 36 درجه بدن تعریف می شود . رسیدن دمای بدن به دمای سرد در حالی که زمانی کوتاه یا بلند می تواند سبب یخ زدگی شود . از دست دادن دمای بدن و کمبود غذا و استراحت می تواند سبب یخ زدگی شود .
بر خلاف گرما زدگی شما باید آرام آرام مصدوم یخزده را گرم کنید . به مصدوم لباس گرم بپوشانید ، آب از دست رفته ی بدن وی را جایگزین کنید و او را گرم کنید .
اسهال
یک بیماری ضعیف کننده که به سبب تغییر در آب و غذا ، نوشیدن آب آلوده ، خوردن غذای فاسد ، ضعیف شدن و استفاده از ظروف کثیف ایجاد می شود . شما می توانید با تمرین پیشگیری های پزشکی جلوی بسیاری از این عوامل بیماری را بگیرید . اگر به هر ترتیب دچار اسهال شدید و داروهای ضد اسهال نداشتید ، یکی از روش های درمانی زیر را پیگیری کنید :
● خوردن مایعات را تا 24 ساعت محدود کنید .
● تا زمانی که اسهال کمتر شود یا متوقف شود ، هر دو ساعت یک فنجان چای غلیظ بنوشید . اسید تانیک موجود در چای به کنترل اسهال کمک می کند . پوست داخلی درختان سخت چوب را استفاده کنید و برای 2 ساعت یا بیشتر بجوشانید تا اسیدتانیک آزاد کند .
● یک محلول از یک مشت پر از خاک زمین ، زغال چوب یا استخوانهای خشک شده تهیه کنید . اگر شما مقداری پوست سیب یا پوست مرکبات در دسترس دارید ، به محلول اضافه کنید تا قوی تر شود . هر 2 ساعت 2 قاشق غذاخوری محلول را بخورید تا اسهال کم شود یا متوقف گردد .
انگل های روده ای
اگر شما از پیشگیری پزشکی استفاده می کنید از مبتلا شدن به کرم های روده ای یا سایر انگلهای روده ای مصون هستید . مثلاُ هرگز پابرهنه راه نروید . مؤثرترین راه جهت جلوگیری از ابتلا به انگل نخوردن گوشت نپخته و گیاهانی است که با فاضلابهای انسانی و حیوانی آلوده شده اند . با این حال ، چون این احتمال همواره وجود دارد که شما به انگل آلوده شوید ، شما باید از درمانهای خانگی استفاده کنید . به خاطر داشته باشید که درمانهای خانگی بر پایه تغییر دادن شرایط زندگی و نامساعد کردن ربوده برای انگل تهیه شده اند . در زیر درمانهای خانگی که شما می توانید انجام دهید آمده است :
● آب نمک . 4 قاشق چایخوری نمک را در یک لیوان آب حل کرده و بنوشید . این درمان را تکرار نکنید .
● تنباکو . تعداد 1-5/1 سیگار بخورید . نیکوتین موجود در تنباکو می تواند کرم های انگل را بکُشد تا دفع شوند . اگر عفونت عمیق باشد ، این درمان را 24-48 ساعت بعد تکرار شود ،نه زودتر .
● نفت سفید . 2 قاشق غذاخوری نفت سفید بخورید نه بیشتر . در صورت لزوم شما می توانید این کار را 24-48 ساعت بعد تکرار کنید . دقت کنید تا دود استنشاق نکنید . دود می تواند سبب التهاب ریه ها شود .
● فلفـل تند . فلفل ها زمانی مؤثر هستند که بخشی از رژیم غذایی ما باشند . شما می توانید آنها را خام یا همراه با سوپ برنج یا گوشت بخورید . آنها شرایطی را ایجاب می کنند که سد کننده اتصال انگل ها به روده می شود .
درمانهای گیاهی
داروهای مدرن . آزمایشگاهها و تجهیزات ما تهیه داروهای ساده را بسیار پیچیده تر ساخته اند . در بسیاری از مناطق جهان هنوز مردم به گیاهان منطقه ای خود برای انجام درمان بیماری هایشان اعتقاد دارند . بسیاری از گیاهانی که آنها مورد استفاده قرار می دهند به همان مؤثری هستند که بیشتر داروهای مدرن کنونی هستند . در واقع ، بسیاری از داروهای مدرن همه ماده تصفیه شده به دست آمده از همان گیاهان است .
هشـــــــدار
به گیاه درمانی با احتیاط زیادی بپردازید و فقط زمانی که با محدودیت پشتیبانی مواجه هستید به آن رو آورید . بعضی درمانهای گیاهی بسیار خطرناک هستند و ممکن است سبب آسیب بیشتر یا مرگ شوند . برای اطلاعات بیشتر در زمینه استفاده از گیاهان در شرایط سخت به فصل 9 مراجعه کنید .