هر چه جلوتر می‌رویم ابزارهای دیجیتالی در زندگی ما بیشتر وارد می‌شوند و این ابزارها نیز روز‌به‌روز بیشتر با هم هماهنگ شده و ارتباط برقرار می‌کنند.
بهترین زیرساختی که می‌توان برای ارتباط ابزارهای دیجیتالی ایجاد کرد، شبکه‌های رایانه‌ای است؛ خواه شبکه‌هایی که مبتنی بر کابل هستند و چه شبکه‌های بیسیم. و صد البته که شبکه‌های بیسیم کاربردی‌تر هستند، زیرا با شبکه‌های سیمی فقط رایانه‌هایی که کارت شبکه دارند می‌توانند در شبکه حضور پیدا کنند و ابزارهایی مانند گوشی‌های موبایل و تبلت‌ها تقریبا نمی‌توانند ارتباطی داشته باشند ولی شبکه های بیسیم نیازی به این وسایل ندارند.
راه‌اندازی یک شبکه خانگی کاری ندارد. فقط نیاز است یک روتر (Router) بخرید. اگر بخواهید این شبکه را به اینترنت متصل کنید یا می‌توانید روتر را به مودم اینترنت متصل کنید یا از همان ابتدا یک مودم روتر بخرید. موضوع مهم مورد بحث ما پیکربندی و مدیریت شبکه خانگی یا حتی شبکه کوچک اداری است. مواردی که خیلی از کاربران این موضوعات حیاتی را نمی‌دانند. اگر شما هم چنین شبکه‌ای دارید یا قصد راه‌اندازی آن را دارید، شدیدا توصیه می‌شود این بخش را دنبال کنید تا بتوانید مدیریتی کامل روی شبکه خود داشته باشید. در نتیجه از دسترسی‌های غیرمجاز جلوگیری می‌کنید، محدودیت‌هایی که دوست دارید را اعمال می‌کنید، در صورت نیاز می‌توانید از هر نقطه دنیا به این شبکه دسترسی داشته باشید و کارهای بسیار دیگر.
مودم یا روتر
اولین موضوعی که شما باید بدانید تفاوت مودم با روتر است. مودم در واقع داده‌های دیجیتالی را کدگذاری کرده و آنها را برای ارسال از طریق خط تلفن در داخل سیگنال‌های آنالوگ قرار می‌دهد و سپس ارسال می‌کند. در حالت برعکس هم وقتی سیگنال‌های آنالوگ دریافت شد، از حالت کد خارج شده و به صورت داده‌های دیجیتالی درمی‌آیند.
روتر یا همان مسیریاب بسته‌های داده‌های دیجیتالی داخل یک شبکه را مدیریت می‌کند و انتقال می‌دهد. مسیریاب قادر است چندین رایانه یا ابزار دیجیتالی را به یکدیگر متصل کند. وقتی یک بسته داده به مسیریاب می‌رسد، مسیریاب بخش آدرس آن را خوانده و به مقصد درست ارسال می‌کند. پس مسیریاب برای انتقال داده‌های دیجیتالی داخل یک شبکه رایانه‌ای است. این شبکه می‌تواند کابلی یا بیسیم باشد. خود مسیریاب‌ها هم انواع مختلفی دارند؛ برخی از آنها برای شبکه‌های بسیار بزرگ هستند و برخی دیگر برای کاربری‌های خانگی یا اداره‌های کوچک. ما در این سری مقالات به مسیریاب‌هایی که برای خانه یا ادارات کوچک طراحی شده‌اند می‌پردازیم.
بنابراین مودم با مسیریاب تفاوت دارد. مودم ارتباط شما با اینترنت را فراهم می‌کند در حالی که مسیریاب امکان ارتباط تمام ابزارهای دیجیتالی را به یکدیگر و تحت شبکه فراهم می‌کند. حال اگر مسیریاب را به مودم وصل کنید، این امکان فراهم می‌شود که دسترسی اینترنت را بین تمام ابزارهای دیجیتالی به اشتراک بگذارید.
با وجود اینکه مودم و مسیریاب دو ابزار متفاوت هستند، می‌توانید مودم‌هایی را خریداری کنید که داخل خود یک مسیریاب نیز دارند. به این مودم‌ها معمولا مودم‌های بیسیم گفته می‌شود.
به تمام ابزارهای دیجیتالی که به شبکه شما متصل می‌شوند کلاینت (Client) گفته می‌شود، این کلاینت‌ها می‌توانند شامل رایانه رومیزی، لپ‌تاپ، گوشی موبایل، تبلت، پرینتر، تلویزیون اینترنتی و… باشند که قابلیت اتصال کابلی یا بیسیم به شبکه رایانه‌ای را دارند. هر ابزار متصل به شبکه یک شناسه منحصربه‌فرد دارد؛ این شناسه منحصربه‌فرد آی‌پی (IP) نام دارد. آی‌پی محلی به هر دستگاه تعلق می‌گیرد تا بتوان دستگاه‌ها را از یکدیگر تمیز داد و شناسایی کرد. علاوه بر این آی‌پی‌های محلی که در داخل شبکه شما قرار دارند، یک آی‌پی عمومی نیز به مودم شما تعلق می‌گیرد و این آی‌پی در شبکه اینترنت شناسایی می‌شود.
برای درک بهتر مبحث آ‌ی‌پی‌ها تصور کنید که اینترنت یک شهر است و آی‌پی عمومی مودم شما، در واقع نام خیابان و پلاک آپارتمان شما را نشان می‌دهد و آی‌پی‌های خصوصی داخل شبکه مانند شماره واحدهای این آپارتمان عمل می‌کنند.
وضعیت ارتباطی ابزارهای دیجیتالی به دو دسته کابلی و بیسیم تقسیم‌بندی می‌شود. معمولا رایانه‌های رومیزی از طریق کارت شبکه خود به صورت کابل به یک شبکه متصل می‌شوند اما وسایل قابل حملی مانند لپ‌تاپ،گوشی و تبلت قابلیت اتصال بیسیم را دارند. مسیریاب‌ها نیز دو دسته هستند؛ کابلی و بیسیم که نوع بیسیم هم پورت اتصال کابلی را دارد. بنابراین بهترین گزینه ما برای انتخاب مسیریاب بدون شک نوع بیسیم آن است.
اتصال کابلی به یک شبکه این امکان را فراهم می‌کند که سرعت انتقال اطلاعات بالاتر باشد. بنابراین اگر می‌خواهید در یک شبکه بازی کنید، چت ویدئویی داشته باشید یا انتقال فایل انجام دهید، بهترین حالت استفاده از اتصال کابلی به شبکه است.
در نقطه مقابل اتصال بیسیم قرار دارد که دارای سرعت پایین‌تری است اما در عوض این امکان را فراهم می‌کند که در محیط شبکه محدودیت مکانی نداشته باشید. مثلا اگر دوست ندارید در اتاق خواب‌تان از شبکه استفاده کنید، تبلت خود را بردارید و به اتاق پذیرایی بروید، از آنجا به گشت‌و‌گذار در اینترنت بپردازید. اگر جایی عبارت وایرلس (Wireless) یا وای‌فای (Wi-Fi) را شنیدید منظور همان اتصال بیسیم به شبکه است.
نرخ انتقال اطلاعات
اصطلاحات نرخ انتقال اطلاعات (Data Rate)، نرخ انتقال بیت (Bit Rate)، پهنای باند (Bandwidth)، توان (Throughput) و… همگی به یک موضوع اشاره دارند و آن میزان انتقال داده‌ها در هر ثانیه است. مثلا اگر برای یک دستگاه عدد ۱۵Mbps ذکر شد یعنی ماکزیمم سرعت انتقال اطلاعات آن ۱۵ مگابیت در هر ثانیه خواهد بود. طبیعتا هر چقدر این عدد بالاتر باشد، بهتر خواهد بود و سرعت بیشتری در اختیار شما قرار خواهد گرفت.
میزان نرخ انتقال اطلاعات در شبکه‌های کابلی معمولا ۱۰Mbps یا ۱۰۰Mbps است. اما در مورد شبکه‌های بیسیم بر اساس استاندارد مورد استفاده این عدد متفاوت خواهد بود.
نرخ انتقال اطلاعات بسته به نوع استاندارد بی‌سیمی که از آن استفاده می‌کنید، تعیین می‌شود. استانداردهای مختلفی وجود دارد ولی دو مورد از مهم‌ترین و پرکاربردترین آنها ۸۰۲.۱۱g و ۸۰۲.۱۱n است (که با نام استاندارد G و استاندارد N نیز شناخته می‌شوند). استاندارد N از استاندارد G جدیدتر، با برد و سرعت بیشتر است و طبیعتا ابزارهای دیجیتالی‌ای که به استاندارد N مجهز هستند، گران‌تر خواهند بود. انتخاب روتر با استاندارد مناسب بسیار حائز اهمیت است. زیرا ماکزیمم سرعت و مساحت تحت پوشش شبکه طبق استاندارد تعیین می‌شود. اگر شما یک روتر با استاندارد G بگیرید و یک لپ‌تاپ با کارت شبکه بیسیم N داشته باشید، به هیچ وجه از سرعت استاندارد N نمی‌توانید استفاده کنید و مثل این است که با استاندارد G متصل شوید. اما اگر یک روتر با استاندارد N بخرید و لپ‌تاپ شما نیز استاندارد N باشد از تمام قابلیت‌های این استاندارد می‌توانید استفاده کنید. ابزارهای با استاندارد G نیز با همان سرعت G به روتر N متصل می‌شوند. تصاویر زیر این موضوع را به خوبی نشان می‌دهد.
بنابراین اگر می‌توانید هزینه بیشتری بابت خرید روتر پرداخت کنید، حتما روتر با استاندارد N خریداری کنید.
همان‌طور که گفته شد خانواده استانداردهای بیسیم بسیار گسترده است اما استانداردهایی که ممکن است با آن سروکار داشته باشید به شرح زیر است:
استاندارد ۸۰۲.۱۱b: این استاندارد جابه‌جایی ۱۱ مگابایت اطلاعات را در هر ثانیه فراهم می‌کند.
استاندارد ۸۰۲.۱۱g: نسل سوم شبکه‌های بیسیم که جابه‌جایی ۵۴ مگابایت در ثانیه را برای کاربران فراهم می‌کند (فرکانس این استاندارد ۴/۲ گیگاهرتز است).
استاندارد ۸۰۲.۱۱a: استاندارد جابه‌جایی ۵۴ مگابایت در ثانیه را فراهم می‌کند با این تفاوت که فرکانس در این استاندارد حدود دوبرابر افزایش یافته و به پنج گیگاهرتز رسیده است.
استاندارد ۸۰۲.۱۱n: جدیدترین استاندارد حاضر که در دو فرکانس مختلف ارائه شده؛ فرکانس ۴/۲ گیگاهرتز با سرعت ۱۵۰ مگابایت در ثانیه و فرکانس پنچ گیگاهرتز با سرعت ۳۰۰ مگابایت در ثانیه است.
