در این پست تصمیم داریم تا روش اندازه گیری با وسیله مهم و کارآمد کولیس را به شما آموزش دهیم .این وسیله در کارگاه های ساخت و تولید یافت می شوند و هنرجویان هنرستان و مهندسین ساخت و تولید حتما با این وسیله اندازه گیری آشنایی دارند.
کولیس یک وسیله اندازه گیری طول می باشد که دقت اندازه گیری آن از خط کش معمولی بیشتر است. میزان دقت کولیس به چگونگی درجه بندی ورنیه آن بستگی دارد. تمامی کولیس ها از یک خط کش ثابت معمولی (که بر حسب سانتی متر و میلی متر درجه بندی شده) و یک قسمت متحرک به نام ورنیه تشکیل می شود.
قطر داخلی و خارجی یک لوله را نمی‌توان با دقت و به آسانی با یک خط کش مدرج اندازه گرفت. برای اندازه گیری دقیق‌تر آنها از کولیس استفاده می‌شود. کولیس از ترکیب یک خط کش مدرج و یک ورنیه متحک درست شده است. خط کش ورنیه دارای دو شاخک است شاخک‌های کوچک برای اندازه گیری قطر داخل و شاخک‌های بزرگ برای اندازه گیری قطر خارجی اجسام بکار می‌رود.
خط کش برحسب میلیمتر مدرج شده ورنیه دارای درجه بندی کوچکی است که اغلب شامل 10 قسمت بوده و معادل 9 میلیمتر است یعنی 9 میلیمتر در روی خط کش کوچک‌تر است. با این نوع کولیس به آسانی می‌توانیم تا 1.10 میلیمتر را اندازه بگیریم. دقت اندازه گیری کولیس از تقسیم کردن یک درجه خط کش به تعداد تقسیمات ورنیه به دست می‌آید.
برخی ا انواع کولیسها برای اندازه گیری عمق یک تیغه باریک دارند که به ورنیه متصل است و با آن حرکت می‌کند. اگر صفر ورنیه بر صفر خط کش منطبق باشد انتهای تیغه بر انتهای خط کش منطبق می‌گردد در صنعت برای اندازه گیری قطر گلوله و سیلندر و پیستون و طول وسایل مختلف از انواع کولیسها با بزرگی‌های مختلف استفاده می‌شود.
کولیس ها می توانند طول را به 3 روش اندازه گیری نمایند که هر یک از این روش ها کار برد خاصی دارند که در زیر آن ها را توضیح می دهیم:
1- اندازه گیری به وسیله دهانه بزرگ کولیس (اندازه گیری قطر خارجی و یا ضخامت اجسام):
جسمی را که منظور تعیین طول با قطر خارجی آن است در بین شاخک‌های ثابت و متحرک بزرگ قرار می‌دهند بطوری که هر دو شاخک با بدنه جسم تماس داشته باشند سپس به کمک ورنیه و خط کش اندازه طول یا قطر گلوله را تعیین می‌کنند. درجات را از روی خط کش (عددی که صفر ورنیه در مقابل آن قرار دارد و یا از آن گذشته است) و کسر درجات را از روی ورنیه می‌خوانند برای کسر درجات از درجات ورنیه را پیدا می‌کنند که درست در برابر یکی از درجات خط کش قرار گرفته است.
2- اندازه گیری به وسیله دهانه کوچک کولیس (اندازه گیری قطر داخلی و عرض شیارها و دهانه حفره ها):
برای اندازه گیری قطر داخلی مثلا قطر یک لوله دو شاخک بالایی را در داخل لوله فرو می‌برند و ورنیه را برای خط کش آنقدر جابجا می‌کنند تا دو شاخک با جدار داخلی لوله تماس پیدا کنند. کولیس تا حدی در داخل لوله می‌چرخانند تا دو شاخک بر قطر لوله منطبق گردد. در این حالت قطر داخلی را با روش قبلی از روی خط کش و ورنیه می‌خوانند.
۳۴.۶۰mm=مقدار خوانده شده
3- اندازه گیری به وسیله عمق سنج کولیس(اندازه گیری عمق حفره ها و سوراخ ها):
با حرکت دادن ورنیه، دهانه بزرگ، دهانه کوچک و عمق سنج به یک میزان جابه جا می شوند.
ابتدا میله عمق سنج را در جسم موردنظر فرو ببرید تا میله به ته محل مورد نظرتان برسد حالال برای تعیین عمق کافیست به شیوه های گفته شده عدد روی کولیس را بخوانید.
کولیس ها معمولاً دارای پیچ یا شاسی ای می باشند که دهانه کولیس را ثابت نگه می دارد. این شاسی برای مواردی که امکان تکان خوردن ورنیه و ایجاد خطا در اندازه گیری وجود دارد، استفاده می شود.
در آخر چندتا عکس براتون میزاریم تا بیشتر تمرین کنید:
توجه: برای مشاهده عکس ها در سایز واقعی روی آن ها کلیک کنید.
