فیسبوک و اپل به کارمندان زن خود بعنوان مزایای شغلی کمک هزینه انجماد و نگهداری تخمک می‌پردازند.
این شرکت‌ها اولین شرکتهای آمریکایی هستند که چنین مزایایی را برای کارمندان زن خود قائل شده‌اند.
فیسبوک این کار را آغاز کرده و اپل از دی ماه سال ۱۳۹۳ این مزایا را قائل خواهد شد و تا سقف ۲۰ هزار دلار برای انجماد و ذخیره تخمک خواهند پرداخت.
در حالیکه فیسبوک از اظهار نظر در این‌باره خودداری کرده، اپل در بیانیه‌ای گفته است: “ما سیاست‌های خود را در حمایت از زنان با بهبود شرایط مرخصی زایمان و همچنین انجماد و ذخیره تخمک ادامه می‌دهیم و این بخشی از سیاست‌های حمایتی ما در درمان ناباروری است.”
“ما در اپل می خواهیم زنان را توانمندتر کنیم تا در حالی که از عزیزانشان مراقبت و بچه‌هایشان را بزرگ می‌کنند، از نظر حرفه‌ای هم بهترین کارها را انجام دهند.”
واکنش‌های متفاوت
انتشار این خبر واکنش‌های متفاوتی را برانگیخته است.
بسیاری از این موضوع استقبال کرده و آن را شیوه‌ای مناسب دانسته‌اند، برای زنانی که می‌خواهند در عین پیشبرد و حفظ موقعیت شغلی و حرفه‌ای، شانس تشکیل خانواده و بچه‌دار شدن هم داشته باشند.”
اما برخی دیگر نیز می‌گویند این اقدام، در واقع به نفع صنایع است تا زنان و در واقع امکان بهره‌کشی از آنها را بیشتر می‌کند. برخی نیز احتمال داده‌اند که با واکنش افراد و گروه‌های مختلف این اقدام به ضرر اپل و فیسبوک خواهد شد.
پروفسور شلی کورل، استاد جامعه‌شناسی موسسه تحقیقات جنسیتی دانشگاه استنفورد می‌گوید: “هر چیزی که از نظر زمان باروری، به زنان امکان انتخاب بدهد از نظر حرفه‌ای به آنها کمک می‌کند.”
“این اقدام تضاد بین ساعت زیستی (بیولوژیک) و زمان پیشرفت حرفه‌ای زنان را در نظر گرفته است. از نظر پیشرفت شغلی زمان بسیار مهم است، تثبیت موقعیت حرفه‌ای برای زنان اغلب با سال‌های باوری طبیعی آنها همزمان است؛ به این ترتیب افزایش زمان باروری ممکن می‌شود.”
دکتر سایمون تورنتون مدیر درمانگاه‌های زنجیره‌ای درمان باروری در بریتانیا می‌گوید: “بسیاری از زنانی که از نظر جسمانی در وضعیت خوبی هستند وقتی می‌فهمند که دیگر تخمکشان کیفیت خوبی ندارد شگفت‌زده می‌شوند، بخصوص وقتی می‌فهمند که با انجماد تخمک خود در فاصله ۳۰ تا ۴۰ سالگی زندگیشان، موضوع تفاوت پیدا می‌کرد.”
“اینکه شرکت‌ها این را بخشی از از وظیفه خود نسبت به کارکنان زنی که به آنها متعهدند، بدانند چیز خوبی است و شرکتهای آینده‌نگری مثل فیس بوک دست بکار شده‌اند.”
مخالفان
اما این اقدام مخالفانی هم دارد و از جمله برخی از فعالان فمینیست فایده آن را زیر سوال برده‌اند.
دیزی سندز مدیر سیاستگذازی انجمن فاست که برای برابری حقوق زن و مرد فعالیت می کند می‌گوید: “خطری که وجود دارد این است که این شرکت‌ها با این سیاستها این پیغام را صادر یا این نگرش را تقویت کنند که زنان باید برای موفقیت در کار بچه‌دار شدن را به تعویق بیندازند.”
“در واقع زنان بسیار اندکی ممکن است چنین مزایایی را بپذیرند، اما این سیاست باز هم بار مسئولیت را به دوش زنان می اندازند نه مردان، این زنان هستند که باید فکر کنند که کی بچه‌دار شوند و این موضوع چه تاثیری بر موقعیت شغلی‌شان خواهد گذاشت.”
“ما می‌بینیم که میزان حقوق زنان و مردانی که در دهه بیست زندگی هستند تقریبا یکی شده اما در دهه سی زنان حقوق کمتری از مردان می‌گیرند چون بچه‌دار می شوند. بسیاری از زنان مجبور شده‌اند رتبه شغلی یا حقوق خود را کاهش بدهند چون نمی‌توانستند پس از بچه‌دار شدن از نظر ساعت‌های کار منعطف باشند.”
“انجماد تخمک چاره‌کار نیست”
جرالدین گالاکر مدیر شرکتی که به زنان برای بازگشت به کار پس از بچه‌دار شدن مشاوره می‌دهد می‌گوید: “این راه حلی است که تکنولوژی پیشرفته برای یک مسئله انسانی ارائه داده است. هدف آن تغییر طبیعت است تا نظام سازمانی. این موضوعات پس از اینکه زنان صاحب بچه شدند هم به قوت خود باقی می‌مانند.”
شرکتهای اپل و فیس بوک مدعی هستند که با امکانات و مزایایی که برای زنان فراهم می کنند آنها را به کار در صنعت و تکنولوژی که بطور سنتی محیط‌های مردانه هستند جذب می‌کند.
اما خانم گالاکر معتقد است پرداخت هزینه انجماد تخمک باعث جذب زنان به کار در صنایع نمی شود و اگر شرکت‌ها می‌خواهند تسهیلاتی برای زنان قائل شوند بهتر است بعد از بچه‌دار شدن به آنها استقلال بیشتری از نظر ساعت کاری بدهند.
اما بجز بحث‌های اجتماعی، به این موضوع از نظر علمی هم انتقاد شده است و برخی معتقدند شواهد علمی درباره اینکه زنی بتواند پس از چند سال از تخمک منجمد خود بچه‌دار شود وجود ندارد.
بطور معمول تخمک برای ۱۰ سال منجمد و ذخیره می شود و تا بحال از این روش بیشتر برای درمان نازایی زنان دیگر استفاده می‌شده است.
اما تا پایان سال ۲۰۱۲، ۱۸ هزار تخمک در بریتانیا برای استفاده بعدی خود فرد، منجمد شدند که از این بین ۵۸۰ رویان حاصل شد که تنها به بیست مورد تولد زنده منجر شده است.
در انجماد تخمک، احتمال موفقیت به اندازه انجماد رویان نیست اما گفته می‌شود روش‌های جدید در زمینه نگهداری از تخمک منجمد احتمال موفقیت را بیشتر کرد‌ه‌اند.
در واقع با پیشنهاد انجماد تخمک به رنان بعنوان مزایا، این گونه فرض شده که قابلیت باروری تخمک زن ۲۷ ساله به اندازه وقتی است که مثلا این تخمک هشت سال منجمد مانده باشد.
